Λίγα λόγια για τη Ρόδο

Κοιλάδα Πεταλούδων
Αφήνοντας για λίγο τις παραθαλάσσιες περιοχές και με κατευθυνόμενοι προς την ενδοχώρα, συναντάμε τα γραφικά χωριά Παστίδα, Μαριτσά, κα. και φτάνουμε στην καταπράσινη κοιλάδα με τις Πεταλούδες. Πρόκειται για ένα σπάνιο δείγμα κάλλους του νησιού. Μια μαγευτική κοιλάδα, κατάφυτη και γεμάτη ρυάκια με τρεχούμενα νερά και άπειρες πεταλούδες που το καλοκαίρι κατακλύζουν την περιοχή και προσφέρουν ένα ανεπανάληπτο θέαμα. Η κοιλάδα αυτή είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο και αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες. Συνεχίζοντας την περιήγησή μας και στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, λίγο πριν φτάσουμε στη Κάμιρο και το σημαντικό αρχαιολογικό χώρο, ο δρόμος μας περνά από τα χωριά Σορωνή (με την πυκνή βλάστηση) και Φανές (με το γραφικό ψαρολίμανο). Κοντά στο Ακρωτήριο του Αγίου Μηνά, βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Κάμιρου, μιας από τις τρεις μεγάλες αρχαίες πόλεις της Ρόδου, που άκμασε τον 6ο και 5ο π.Χ. αιώνα. Από εκεί ακολουθώντας το δρόμο προς το χωριό Σάλακος φτάνουμε στον Προφήτη Ηλία είναι το δεύτερο υψηλότερο βουνό της Ρόδου. Στις πλαγιές του είναι κτισμένα μικρά παραδοσιακά χωριά. Ανεβαίνοντας προς την κορυφή όπου και βρίσκεται το ομώνυμο μοναστήρι, συναντά και τα δύο κομψά ξενοδοχεία ΄΄Έλαφος΄΄ και ΄΄Ελαφίνα΄΄ με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική.
Το ηλιόλουστο νησί του Αιγαίου

Ελάφι λιμανιού
Ένα από τα ωραιότερα νησιά της Ελλάδας είναι η Ρόδος. Χάρη στις φυσικές της ομορφιές, τα ανεπανάληπτα ιστορικά μνημεία της και τις εξαιρετικές τουριστικές υποδομές της αποτελεί έναν από τους κορυφαίους παραθεριστικούς προορισμούς. Όταν οι Ολύμπιοι θεοί επικράτησαν των Γιγάντων, ο Δίας αποφάσισε να μοιράσουν τη γη. Όμως, ο ήλιος έλειπε κι έτσι έμεινε χωρίς δική του γη. Ως δίκαιος αρχηγός, ο Δίας του υποσχέθηκε ότι θα του έδινε το πρώτο κομμάτι στεριάς που θα αναδύονταν από τη θάλασσα. Εκείνη την ώρα από τα βάθη του Αιγαίου ξεπήδησε ένα πανέμορφο νησί. Μόλις αντίκρισε το φως του ήλιου άνθισε και απέραντα καταπράσινα δάση και κοιλάδες με τρεχούμενα νερά γέμισαν τις εύφορες εκτάσεις του κάνοντάς το να μοιάζει με σμαράγδι που κολυμπά στο πέλαγος. Ο ήλιος το ερωτεύθηκε και από τότε λούζει με τις χρυσές αχτίδες του την Ρόδο, το νησί του, χαρίζοντάς την τον τίτλο της ηλιόλουστης νήσου. Έτσι, σύμφωνα με την μυθολογία εξηγείται το γεγονός ότι η Ρόδος είναι το νησί με τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια. Είναι το φωτεινότερο και λαμπερότερο νησί της Μεσογείου.
Γενικές πληροφορίες

Είσοδος παλιάς πόλης
Το μεγαλύτερο σε μέγεθος νησί των Δωδεκανήσων, είναι ιδιαίτερα ευνοημένο από τη φύση. Εκτός από τις αξιομνημόνευτες φυσικές καλλονές του, βρίσκεται και σε μια προνομιακή γεωγραφική θέση (στη νοτιοανατολική πλευρά του Αιγαίου και απέναντι από τις μικρασιατικές ακτές) που συνετέλεσε στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του νησιού σε κάθε ιστορική περίοδο. Γι’ αυτό και στο παρελθόν διασταύρωσαν τα ξίφη τους ετερόκλητοι πολιτισμοί από την Ανατολή και τη Δύση, διεκδικώντας την κυριαρχία του ξεχωριστού αυτού νησιού. Καθένας από αυτούς άφησε τα σημάδια του στο νησί. Κατά τη περιήγησή του στο νησί εντυπωσιάζεται κανείς από τα όσα αντικρίζει. Η Μεσαιωνική πόλη με τα λαμπρά οικοδομήματα που στέγασαν τους Ιππότες και τα επιβλητικά νεοκλασικά κτίρια, κληροδοτήματα της Ιταλικής κατοχής αποτελούντο σήμα κατατεθέν της πόλης της Ρόδου. Ενώ τα εκτός πόλης μνημεία εξίσου σημαντικά και διαφόρων ιστορικών περιόδων, κερδίζουν με τη σειρά τους το θαυμασμό των επισκεπτών για όσα αντιπροσωπεύουν. Οι Πήγες της Καλλιθέας, οι αρχαιότητες της Ιαλυσού, του Μόντε Σμιθ, της Καμείρου, η Ακρόπολη της Λίνδου και τα αρχοντικά της, όλα αποκαλύπτουν πτυχές του παρελθόντος του νησιού που ζει μέσα από τα αξεπέραστα αυτά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα.

Παραλία Χαράκι
Και φυσικά οι ατέλειωτες παραλίες με τις κατάξανθες αμμουδιές και τα βαθυγάλαζα νερά του Αιγαίου να σας συνοδεύουν στις διαδρομές σας, αλλά και τα πευκοδάση ή οι αμπελώνες που γεμίζουν χρώμα τις ορεινές περιπλανήσεις σας, θα σας γεμίσουν γλυκές αναμνήσεις. Σήμερα, η Ρόδος εκμεταλλευόμενη τη σπουδαία αυτή κληρονομιά της, έχει αναδειχτεί σ’ ένα κοσμοπολίτικο θέρετρο διεθνούς φήμης. Υπερπολυτελή ξενοδοχεία, εστιατόρια όλων των ειδών, εντυπωσιακά καταστήματα, δεν μπορεί παρά να ικανοποιήσουν ακόμη και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Το νησί φημίζεται και για την έντονη νυχτερινή ζωή, στην οποία την πρωτοκαθεδρία έχει το περίφημο καζίνο, αλλά και τα φημισμένα μεγάλα club και bar που κρατάνε τους ρυθμούς σε όλες τις περιοχές του νησιού.
Ο Κολοσσός, οι Ιππότες και το ταξίδι στην πόλη των θαυμάτων ξεκινά…

Νεα πόλη
Η πόλη της Ρόδου, η πρωτεύουσα του νησιού και του νομού Δωδεκανήσου, είναι κτισμένη στο βορειότερο άκρο του νησιού, σε μια περιοχή που κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Η φυσιογνωμία της έχει επηρεαστεί από τους κατακτητές που κατά καιρούς κυριάρχησαν στο νησί. Είναι μια πόλη αρχοντική, κοσμική, σύγχρονη και ρομαντική. Όλοι οι χαρακτηρισμοί ταιριάζουν στη πολυπρόσωπη αυτή πόλη. Ουσιαστικά πρόκειται για δυο πόλεις, που χτυπούν σε μια καρδιά. Τη Παλιά ή Μεσαιωνική πόλη, που αποτελεί ένα ζωντανό κομμάτι της ιστορίας του νησιού και τη Νέα Πόλη, που αντιπροσωπεύει το σύγχρονο πρόσωπο της Ρόδου. Η Νέα Πόλη, που αποτελεί και το εμπορικό και διοικητικό κέντρο του νησιού, φέρει όλα τα χαρακτηριστικά κάθε μοντέρνας πόλης. Η γοητευτική πρωτεύουσα χαρακτηρίζεται από τα Νεοκλασικά κτίρια και άλλα μοντέρνας αρχιτεκτονικής της προσδίνουν μια ξεχωριστή κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα και μια λάμψη μοναδική. Η καρδιά της πόλης χτυπά στην πλατεία Κύπρου και στους γύρω από αυτήν δρόμους όπου θα βρείτε πληθώρα εμπορικών καταστημάτων. Επώνυμες μάρκες, παραδοσιακά προϊόντα, όλα έχουν τη θέση τους στην αγορά της Ρόδου. Καθώς περπατά κανείς στους δρόμους της πόλης, ανακαλύπτει ότι η Ρόδος διαθέτει μια ξεχωριστή νησιώτικη ταυτότητα και μια αρχοντιά που αποτυπώνεται σε κάθε δρόμο και σοκάκι, σε όλα τα μνημεία και κτίρια και κυρίως στα πρόσωπα των Ροδιτών. Ότι καλύτερο έχει να επιδείξει η Νέα Πόλη είναι η παραλιακή λεωφόρος. Εκεί, βρίσκονται τα επιβλητικά κτίρια της Νομαρχίας, του Εθνικού θεάτρου, το Ταχυδρομείο την Εκκλησία του Ευαγγελισμού, κ.α. τα οποία κτίστηκαν την περίοδο της Ιταλικής κατοχής, 1912 – 43. Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους και η μεγαλοπρέπειά τους, εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη. Καθίστε σε μια από τις καφετέριες που λειτουργούν κατά μήκος της παραλιακής οδού και χαλαρώστε απολαμβάνοντας τη θέα προς το Μανδράκι, το ιστορικό λιμάνι του νησιού. Στην είσοδό του δεσπόζουν οι τρεις μεσαιωνικοί ανεμόμυλοι και τα δυο χάλκινα ελάφια (ο Έλαφος και η Ελαφίνα), που σύμφωνα με την παράδοση έχουν στηθεί στο σημείο που υπήρχε ο θρυλικός Κολοσσός, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, που δυστυχώς δε σώζεται. (Κατασκευάστηκε την περίοδο 305 – 293 π.Χ. από ορείχαλκο. Το γιγαντιαίο άγαλμα (ύψους 30 μ. και 225 κιλών) ενσάρκωνε το μέγεθος της ευγνωμοσύνης των Ροδιτών προς τον Θεό Ήλιο, τον προστάτη τους, που τους βοήθησε – όπως πίστευαν – να νικήσουν το στρατό του Δημήτριου του Πολιορκητή. Ένας ισχυρός σεισμός όμως, που έπληξε το νησί 66 χρόνια μετά τη δημιουργία του, προκάλεσε τη πτώση του. Το άγαλμα θεωρήθηκε καταραμένο κι έμεινε καταγής ως το 653 π.Χ. που το κούρσεψαν οι Άραβες.)

H ΡΟΔΟΣ

Ρόδος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
Συντεταγμένες: 36°11′01″N 27°57′50″E / 36.1836, 27.9639
Νήσος Ρόδος
Πρωτεύουσα Νήσου
Ρόδος
Νομός
Δωδεκανήσου
Περιφέρεια
Νοτίου Αιγαίου
Γεωγραφικό Διαμέρισμα
Αιγαίο Πέλαγος
Χώρα
Ελλάδα
Έκταση
1.398 τ.χλμ.
Πληθυσμός
117.007 2001
Το άρθρο αναφέρεται στο νησί της Ρόδου. Για την πρωτεύουσα του νησιού βλέπε Ρόδος (πόλη)
Μεσαιωνική Πόλη της ΡόδουaUNESCO Μνημείο ΠΠΚ

Χώρα μέλος
Ελλάδα
Τύπος
Πολιτισμικό
Κριτήρια
ii, iv, v
Ταυτότητα
#493
Περιοχήb
Ευρώπη
Ιστορικό εγγραφής
Περιγραφή:
198812η Συνεδρίαση
a Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων της ΠΠΚb Επίσημη καταχώρηση από την UNESCO
Η Ρόδος, με έκταση 1.398 τ.χλμ., είναι το μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων και το τέταρτο σε έκταση νησί του Αιγαίου. Γενικότερα, είναι και το τέταρτο σε έκταση νησί της Ελλάδας. Βρίσκεται περίπου 460 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Αθήνας, 380 χιλιόμετρα δυτικά της Κύπρου και 18 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τουρκίας.Η πόλη της Ρόδου είναι πρωτεύουσα του ομώνυμου νησιού και του νομού Δωδεκανήσου. Το ευρύτερο Πολεοδομικό Συγκρότημα της πόλης της Ρόδου (Δήμος Ροδίων, Ιαλυσού και Καλλιθέας) έχει μόνιμο πληθυσμό 117.007 κατοίκους (απογραφή 2001), ενώ ο Δήμος Ροδίων λόγω του φαινομένου της εσωτερικής μετανάστευσης τα τελευταία χρόνια, υπολογίζεται ότι έχει περίπου 98.000 κατοίκους. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2001) ωστόσο η πόλη της Ρόδου έχει επίσημα 53.709 κατοίκους και είναι η μεγαλύτερη πόλη στο το Αιγαίο πέλαγος.[[1]](απογραφή 2001) .
Πίνακας περιεχομένων[Απόκρυψη]
1 Μυθολογία
2 Αρχαία χρόνια
3 Ρωμαϊκή κυριαρχία
4 Βυζαντινά χρόνια
5 Ιπποτοκρατία
6 Οθωμανική κυριαρχία
7 Νεότερα χρόνια
8 Διοικητική διαίρεση
9 Γεγονότα
10 Πρόσωπα
11 Βιβλιογραφία
12 Εξωτερικές συνδέσεις
//

[Επεξεργασία] Μυθολογία
Πολλοί μύθοι έχουν συνδεθεί με τη δημιουργία της Ρόδου. Σύμφωνα με τον Πίνδαρο, όταν ο Δίας επικράτησε των Γιγάντων, αποφάσισε να μοιράσει τη γη στους Ολύμπιους Θεούς. Ο Ήλιος όμως, έλειπε από τη μοιρασιά κι έμεινε χωρίς γη. Ο Δίας για να μην τον αδικήσει είπε να ξανακάνουν τη μοιρασιά αλλά ο Ήλιος τότε είπε πως η γη που θα αναδύονταν από τη θάλασσα όταν θα ανατέλλει το επόμενο πρωινό θα γινόταν δική του. Έτσι αναδύθηκε ένα πανέμορφο και καταπράσινο νησί, η Ρόδος. Ο Ήλιος συνεπαρμένος από την ομορφιά της την έλουσε με τις ακτίνες του. Από τότε η Ρόδος είναι το νησί του Ήλιου, το πιο φωτεινό και λαμπερό. Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι η Ρόδος ήταν νύμφη, κόρη του Ποσειδώνα, και γυναίκα του Ήλιου.

[Επεξεργασία] Αρχαία χρόνια
Σαν πρώτοι κάτοικοι του νησιού αναφέρονται οι Κάρες, που προέρχονταν από την Μικρά Ασία. Ακολούθησαν οι Φοίνικες και οι Μινωίτες, από τη γειτονική Κρήτη, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Ιαλυσού το 1500 π.Χ. και συνέβαλαν στην οικονομική άνθηση του νησιού. Αργότερα το 1100 περίπου π.Χ. οι Δωριείς κυριαρχούν στο νησί και ιδρύουν τις τρεις μεγάλες πόλεις: Λίνδο, Κάμειρο και Ιαλυσό. Κατά την περίοδο της μακεδονικής κυριαρχίας οι Ροδίτες συμμάχησαν με τους Μακεδόνες. Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου συμμάχησαν με τους Πτολεμαίους της Αιγύπτου προκαλώντας την έχθρα του Αντίγονου, πατέρα του Δημητρίου του Πολιορκητή. Το 305 π.Χ. οι Ροδίτες αντιμετώπισαν τον Δημήτριο τον Πολιορκητή που προσπάθησε να κυριεύσει την πόλη χωρίς επιτυχία παρά τις σκληρές προσπάθειές του. Για να θυμούνται τη μεγάλη τους νίκη δημιούργησαν τον Κολοσσό της Ρόδου που αποτέλεσε ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου.

[Επεξεργασία] Ρωμαϊκή κυριαρχία
Από τα τέλη του 3ου αιώνα π.Χ. η Ρώμη αρχίζει να κυριαρχεί στη Μεσόγειο, ως η νέα δύναμη της εποχής. Οι Ροδίτες κατά τη διάρκεια του Β’ Μακεδονικού πολέμου συμμάχησαν με τους Ρωμαίους. Το 164 π.Χ. οι Ρωμαίοι αναγκάζουν τους Ροδίτες να υπογράψουν νέα συνθήκη, σύμφωνα με την οποία θα είχαν κοινούς φίλους και εχθρούς. Το αποτέλεσμα ήταν η Ρόδος να γνωρίσει μεγάλες καταστροφές, καθώς βρέθηκε στο στόχαστρο του Κάσιου, ο οποίος για να εκδικηθεί τον Καίσαρα λεηλάτησε τη Ρόδο.

[Επεξεργασία] Βυζαντινά χρόνια

Το μεσαιωνικό κάστρο της Μονολίθου
Η Ρόδος ήταν από τα πρώτα Ελληνικά νησιά που ασπάστηκαν το Χριστιανισμό. Πιθανολογείται, χωρίς να αποδεικνύεται οτι ο Απόστολος Παύλος πέρασε από τη Ρόδο και συγκεκριμένα στη Λίνδο και δίδαξε στους κατοίκους τη νέα θρησκεία. Το 395 η Ρόδος γίνεται επαρχία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και η πόλη της Ρόδου ορίζεται πρωτεύουσα του νησιού.
Το 620 το νησί γνωρίζει την Περσική κυριαρχία. Ακολουθούν επιδρομές από Σαρακηνούς και Σελτζούκους κατά τις οποίες η Ρόδος γνωρίζει μεγάλες καταστροφές.
Το 1204, μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης, η Ρόδος όπως και πολλά άλλα Ελληνικά νησιά παραχωρήθηκε στους Ενετούς αλλά ο Βυζαντινός διοικητής Λέων Γαβαλάς αυτοανακηρύσσεται ανεξάρτητος ηγεμόνας του νησιού. Περί το 1250 το νησί τέθηκε υπό την κυριαρχία της Αυτοκρατορίας της Νίκαιας και από το 1261 υπό την κυριαρχία της ανασυσταμένης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Τα χρόνια μετά το 1261 το νησί διοκήθηκε και από Γενουάτες ναυάρχους.

[Επεξεργασία] Ιπποτοκρατία
Το 1309 η Ρόδος, η Κως και η Λέρος πωλούνται στο Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ. Μια νέα εποχή ξεκινά για τη Ρόδο καθώς το Τάγμα που αρχικός σκοπός του ήταν η περίθαλψη των Χριστιανών προσκυνητών στους Αγίους Τόπους, αναδεικνύεται σε στρατιωτική, οικονομική και εμπορική δύναμη στην περιοχή. Οι Ιππότες που κατάγονταν απ’ όλες τις καθολικές χώρες, κατάφεραν να συνάψουν συμφωνίες με τις μεγάλες δυνάμεις της Δυτικής Ευρώπης, με σκοπό να αποδυναμώσουν τις μουσουλμανικές δυνάμεις που είχαν αρχίσει να επεκτείνονται.
Στα χρόνια της ιπποτοκρατίας η Ρόδος αποτέλεσε ισχυρό εμπορικό κέντρο λόγω της σημασίας της Μεσογείου στο εμπόριο της εποχής και της γεωγραφικής θέσης του νησιού. Τότε ανανεώθηκε και επεκτάθηκε η Μεσαιωνική πόλη, που παραμένει ζωντανή ως τις μέρες μας και όλα τα σημαντικά κάστρα, οι οχυρώσεις της πόλης, καθώς και πολλά μοναστήρια και εκκλησίες. Ο στόλος των Ιωαννιτών έλεγχε τη ναυσιπλοία στην Ανατολική Μεσόγειο και αποτελούσε συνεχή απειλή για τον Τουρκικό στόλο. Οι Μωαμεθανοί προσπάθησαν επανειλημμένα να εκδιώξουν τους Ιωαννίτες από την περιοχή ενώ οι Ιππότες με συνδυασμό συνεχούς στρατιωτικής προετοιμασίας, διπλωματίας και κατασκοπίας κατάφερναν να τους αντιμετωπίσουν. Το 1480 η μεγάλη πολιορκία του νησιού από τους Τούρκος αποκρούστηκε από τους Ιππότες και τον Ροδιακό πληθυσμό. Η επόμενη πολιορκία όμως το 1522 από τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν, παρά την γενναία αντίσταση δεν είχε το ίδιο αποτέλεσμα. Το Τάγμα αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει και να εγκαταλείψει το νησί την 1η Ιανουαρίου 1522.

[Επεξεργασία] Οθωμανική κυριαρχία
Το 1522, μετά από έξι μήνες πολιορκίας η Ρόδος πέφτει στα χέρια των Τούρκων και στην κυριαρχία του Σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς. Για τέσσερις περίπου αιώνες οι Οθωμανοί κατείχαν τη Ρόδο. Η Ρόδος ως έδρα Τουρκικών στρατευμάτων και αποκομμένη από την Ελλάδα, δεν μπορούσε να συμμετάσχει στην Επανάσταση του 1821. Ωστόσο πολλοί Ροδίτες και Δωδεκανήσιοι πήραν μέρος στον Αγώνα με κάθε τρόπο. ΄Ομως τα Δωδεκάνησα δεν συμπεριλήφθησαν στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος, αλλά παρέμειναν υπό την Οθωμανική κατοχή.

[Επεξεργασία] Νεότερα χρόνια
Τον Μάϊο του 1912, στη διάρκεια του Ιταλο-Τουρκικού πολέμου, η Ρόδος καταλήφθηκε από τον Ιταλικό στρατό και παρέμεινε υπό Ιταλική κυριαρχία, ως το 1945. Τον Μάρτιο του 1948 με την υπογραφή της συνθήκης των Παρισίων, η Ρόδος και όλα τα Δωδεκάνησα ενσωματώθηκαν με την Ελλάδα. Σήμερα, η Ρόδος εκμεταλλευόμενη τις μοναδικές ομορφιές της και τα σημαντικά ιστορικά μνημεία που διαθέτει, έχει εξελιχθεί σε ένα παγκοσμίως γνωστό τουριστικό θέρετρο.

[Επεξεργασία] Διοικητική διαίρεση

Ρόδος
Η Ρόδος χωρίζεται διοικητικά στους Δήμους (σε παρένθεση ο πληθυσμός τους κατά την απογραφή του 2001):
Ρόδου (53.709)
Αρχαγγέλου (7.779)
Ατταβύρου (3.225)
Αφάντου (6.712)
Ιαλυσού (10.107)
Καλλιθέας (10.251)
Καμείρου (5.145)
Λινδίων (3.633)
Νότιας Ρόδου (4.313)
Πεταλούδων (12.133)
Μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα του νησιού η πόλη της Ρόδου με πληθυσμό 53.709 κατοίκους. Επίσης είναι πρωτεύουσα του Νομού Δωδεκανήσων.

[Επεξεργασία] Γεγονότα

Η μεγάλη πυρκαγιά Ιουλίου του 2008, από το χωριό Αγ. Ισίδωρος
Τον Ιούλιο του 2008 ξέσπασε στο νησί μεγάλη πυρκαγιά με σημείο έναρξης το χωριό Αγ. Ισίδωρος του Δήμου Αταβύρου. Ως αιτία της πυρκαγιάς αναφέρθηκε η προσπάθεια κατοίκου του χωριού να κάψει ξηρά χόρτα και κλαδιά στο χωράφι του με θερμοκρασία περιβάλλοντος 36 βαθμούς Κελσίου και ένταση ανέμων 6 Μποφώρ. Η φωτιά επεκτάθηκε γρήγορα και στις έξι ημέρες διάρκειάς της έκαψε συνολικά 120.000 στρ. πευκοδάσους και καλλιεργειών. Στα σημεία ακμής της επιχείρησαν από αέρος 2 ελικόπτερα και 9 πυροσβεστικά αεροσκάφη. Στις χερσαίες επιχειρήσεις συμμετείχαν πυροσβεστικά οχήματα της Πυροσβεστικής, μικρά οχήματα του τοπικού οργανισμού δασοπυρόσβεσης και ομάδες εθελοντών.

[Επεξεργασία] Πρόσωπα
Ιμαλία, μυθική νύμφη
Κλεόβουλος (6ος αιώνας π.Χ.), τύραννος της Λίνδου και ένας από τους επτά σοφούς
Χάρης ο Λίνδιος (3ος αιώνας π.Χ.), γλύπτης, δημιουργός του Κολοσσού της Ρόδου
Ίππαρχος (2ος αιώνας π.Χ.), αστρονόμος, γεωγράφος, χαρτογράφος και μαθηματικός
Παναίτιος (185 π.Χ.-109 π.Χ.), φιλόσοφος

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
"Ρόδος: Το όνομα της Ρόδου". Ειδικό αφιέρωμα περιοδικού Γεωτρόπιο, τεύχος 12 σ.20-31 (Ιουλ. 2000)

Αποκριάτικα έθιμα

• Κυρά Σαρακοστή - Πόντος
Η Κυρά Σαρακοστή που έφτιαχναν στον Πόντο ήταν διαφορετική. Εκεί κρέμαγαν από το ταβάνι μια πατάτα ή ένα κρεμμύδι που πάνω του είχαν καρφωμένα εφτά φτερά κότας. Κι εδώ κάθε βδομάδα αφαιρούσαν ένα φτερό κι έτσι μέτραγαν το χρόνο μέχρι την Ανάσταση. Αυτό το «ημερολόγιο» το ονόμαζαν Κουκουρά.
• Κυρά Σαρακοστή
Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας, και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι. Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.
• Γαϊδουροδρομίες - Σάπες
Στις Σάπες της Ροδόπης αναβιώνει την Κυριακή της Αποκριάς το έθιμο των Γαϊδουροδρομιών σε κεντρικό δρόμο της πόλης. Οι νέοι της περιοχής διαγωνίζονται στην ταχύτητα τρέχοντας με γαϊδούρια. Έπειτα ακολουθεί γλέντι στην Πλατεία Δημαρχείου με συγκροτήματα από όλη τη Θράκη.
• Δίκη του Καδή – Λιτόχωρο
Στο Λιτόχωρο Πιερίας θα αναβιώσουν το βράδυ της Κυριακής έθιμα που έχουν σκοπό τον εξαγνισμό των κακών πνευμάτων και τον εξοβελισμό της κακοτυχίας. Αυτό επιτυγχάνει, σύμφωνα με το έθιμο, ο Χορός των βωμολόχων που περιδιαβάζει όλο το χωριό με πειράγματα για όλους τους περαστικούς. Ακολουθεί βέβαια ξέφρενο γλέντι. Στην Πολυκάρπη της Πέλλας θα αναβιώσει η Δίκη του Καδή. Οι κάτοικοι θα συγκεντρωθούν στην πλατεία για να δικάσουν τον αντιπρόσωπο της κακοκεφιάς και της κακής τύχης. Τελικά τον καταδικάζουν και καίνε το ομοίωμά του ανάμεσα σε χορούς και τραγούδια
• Μόστρα - Χίος
Στα Θυμιανά της Χίου, την περίοδο της αποκριάς και πιο συγκεκριμένα την Κυριακή της Τυρινής, λαμβάνει χώρα το έθιμο της «Μόστρας». Οι ρίζες αυτού του εθίμου βρίσκονται στην εποχή του Μεσαίωνα. Η γιορτή να γίνεται σε δύο ημέρες. Το βράδυ της Παρασκευής της Τυροφάγου και το πρωί της Κυριακής της Τυρινής. Σε αυτό οφείλεται και η έκφραση «την Παρασκευή την ανεβάζουμε και την Κυριακή την κατεβάζουμε». Το βράδυ της Παρασκευής, νεαροί κυρίως, φοράνε παλιά ρούχα, γυναικεία ή αντρικά, καλύπτουν το πρόσωπό τους με αυτοσχέδιες μάσκες (τις μουτσουναριές) και κάνουν διάφορα σκετς σκορπώντας το κέφι, το γέλιο και τη χαρά. Αυτοί είναι οι κουδουνάτοι. Την Κυριακή εκκλησιάζονται όλοι στα εξωκλήσια του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Δημητρίου. Μετά την λειτουργία κατευθύνονται στο νεκροταφείο του χωριού με συνοδεία οργάνων που παίζουν το ρυθμό του ταλιμιού. Τελικός προορισμός είναι η κεντρική πλατεία του χωριού, όπου και χορεύουν το ταλίμι. Ταλίμι ονομάζεται ένας χορός που αναπαριστά τις μάχες των Χιωτών με τους πειρατές. Μετά το ταλίμι ακολουθεί ένας άλλος χορός, ο «Δετός» όπου οι χορευτές πιάνονται από τους ώμους, σχηματίζουν έναν κύκλο, και χορεύουν. Κατόπιν και πάλι με την συνοδεία μουσικών οργάνων οδηγούνται όλοι στην εκκλησία του Αγίου Ευστρατίου, όπου στα κάγκελα του ναού κρεμούν Χιώτικα λάβαρα και σημαίες.
• Πανάρατος - Καρπενήσι
Λαϊκή θεατρική παράσταση της Αποκριάς, που παίζεται στο Καρπενήσι από τις αρχές του 20ου αιώνα. Εντάσσεται στα "αγερμικά έθιμα", αφού τα πρώτα χρόνια ήταν μικρής διάρκειας και παρουσιάζονταν σε πλατείες των γύρω χωριών ή τα σταυροδρόμια της κωμόπολης. (Αργότερα προσαρμόστηκε, με την εισαγωγή επίκαιρων σχολίων και νεωτεριστικών στοιχείων, σκηνικά στο χώρο της Κεντρικής πλατείας).Η παράσταση, που έχει δεθεί με τις Αποκριάτικες εκδηλώσεις στο Καρπενήσι, παίζονταν πάντα την τελευταία Αποκριά, ενώ την Καθαρή Δευτέρα κυριαρχούσε ο σατιρικός "Γύφτικος Γάμος". Αν και δεν παίζονταν κάθε χρόνο, η προετοιμασία του απαιτούσε κόπο και χρήματα. Προπολεμικά η ομάδα των προσώπων που συμμετείχαν έβγαζε δίσκο και συγκέντρωνε κάποιο ποσό που συνήθως χρησίμευε για διασκέδασή τους την άλλη μέρα, αλλά και για κοινωφελείς σκοπούς. Τα πρόσωπα, που υποδύονταν όλους τους ρόλους ήταν άνδρες, επαγγελματίες και εργαζόμενοι κάτοικοι της πόλης, παλιά ήταν συνήθως τα ίδια για μια σειρά ετών.
• Ιερός Γάμος
Στην Κληματιά, στο Χλωμό, στο Μαραθιά, στα Κρητικά, στους Γιαννάδες κι αλλού έχουν τον Ιερό Γάμο. Η τέλεση του καρναβαλίτικου γάμου όπως λεγόταν στα χωριά της Κέρκυρας ως το 1960, γινόταν στα περισσότερα χωριά της Κέρκυρας. Σιγά - σιγά σε κάποια έσβησε και παρέμεινε μόνο ως ανάμνηση ενώ σε κάποια άλλα ευτυχώς διατηρείται μέχρι σήμερα.Συμβαίνει την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής και ξεκινά από το πρωί όταν οι άνδρες του χωριού μαζεύονται σε κάποιο σπίτι και ντύνουν το γαμπρό. Σε άλλη γειτονιά οι γυναίκες στολίζουν τη νύφη. Το ότι η νύφη είναι κι αυτή άνδρας και μάλιστα μουστακαλής, μάλλον οφείλεται στην πατριαρχική κοινωνία που απαγόρευε στις γυναίκες να χουν θέση στα δρώμενα της κοινότητας. Στην τελετή του γάμου συμμετέχει κι ένας δαίμονας με τη μορφή σάτυρου που προσπαθεί να χαλάσει το γάμο. Σ’ όλη τη διάρκεια του μυστηρίου οι χωριάτες αισχρολογούν ακατάπαυστα, πειράζοντας οι μεν τους δε.
• Το καρναβάλι και έθιμα στο Ρέθυμνο
Από το 1960 μέχρι σήμερα, το καρναβάλι στο Ρέθυμνο θυμίζει παλιές μέρες.Οι κανταδόροι με τις κιθάρες και τα μαντολίνα, μας μεταφέρουν με τις μελωδίες και τα τραγούδια τους στον παλιό καλό καιρό.Ένας θησαυρός κρυμμένος μέσα στη πόλη περιμένει τις ομάδες να τον ξεθάψουν.Οι ομάδες μασκαρεμένες θα περάσουν από την Μεγάλη Πόρτα και θα χορέψουν στους δρόμους της "Μικρής" και της "Μεγάλης" αγοράς, με τους ρυθμούς της φιλαρμονικής. Η παρέλαση θα καταλήξει στην Πλατεία Τεσσάρων Μαρτύρων για χορό μέχρι πρωίας. Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις κορυφώνονται με τη μεγάλη παρέλαση στην παραλιακή λεωφόρο Σ. Βενιζέλου με κατάληξη την Πλατεία Αγνώστου Στρατιώτη για γλέντι, χορό και αποχαιρετισμό του καρναβαλιού.Γεύση από Ρεθυμνιώτικο καρναβάλι παίρνουν τόσο οι Χανιώτες όσο και οι Ηρακλειώτες αφού μια βενετσιάνικη γόνδολα ταξιδεύει στους γειτονικούς νομούς προσκαλώντας τον κόσμο να συμμετάσχει στην γιορτή. Την Καθαρή Δευτέρα στα γραφικά Ρεθυμνιώτικα χωριά Μέρωνα και Μελιδόνια αναβιώνουν έθιμα όπως το κλέψιμο της νύφης, ο "Καντής", το μουντζούρωμα, τα οποία σε συνδυασμό με το καλό κρασί, και τους ήχους της λύρας αποτελούν μια μοναδική εμπειρία.
• Καμουζέλες σε Λέρο και Σύμη
Οι Αποκριές γιορτάζονται με τις "καμουζέλες", μασκαράτες και τους αυτοσχέδιους ποιητές που σκαρώνουν περιπαιχτικά στιχάκια τα οποία τα απαγγέλλουν παιδιά ντυμένα καλογεράκια πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι. Το ίδιο έθιμο έχουν επίσης και στην Σύμη.
• Οι "κουδουνάτοι" στην Νάξο
Η Νάξος θεωρείται η γενέτειρα του Θεού Διονύσου. Από το πρώτο κιόλας Σάββατο της Αποκριάς, ξεκινάει ο εορτασμός, με το σφάξιμο των χοίρων και άλλων εκδηλώσεων.Το μεσημέρι της τελευταίας Κυριακής στην Απείρανθο, εμφανίζονται οι "κουδουνάτοι". Αυτοί φορούν κάπα και κουκούλα, γυρνούν το χωριό κάνοντας θόρυβο και προκαλούν με άσεμνες εκφράσεις. Οι ίδιοι κρατούν "σόμπα", ξύλο που παραλληλίζεται με τον διονυσιακό φαλλό. Μαζί τους μπλέκονται ο "Γέρος", η "Γριά" και η "Αρκούδα". Στις αποκριάτικες εκδηλώσεις των "Κουδουνάτων" μπορεί κανείς να δει το "γάμο της νύφης", το "θάνατο", την "ανάσταση του νεκρού" και το "όργωμα". Την Καθαρή Δευτέρα στις κοινότητες Ποταμιά, Καλόξιδο, Λειβάδια κλπ. οι κάτοικοι ντύνονται "Κορδελάτοι" ή "Λεβέντες" γιατί στο φέσι και στους ώμους έχουν κορδέλες. Οι Κορδελάτοι είναι φουστανελοφόροι και η δεύτερη ονομασία τους "Λεβέντες" αποδίδεται στους Πειρατές. Από κοντά τους ακολουθούν και οι ληστές, οι "Σπαραρατόροι", που αρπάζουν τις κοπέλες για να τις βάλουν με το ζόρι στον χορό και το γλέντι, που κρατάει ως το πρωί.

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή






1
Τρύφωνας
2
Υπαπαντή

3
Ασημίνα, Σταμάτιος, Συμεών
4
Ισίδωρος

5
Αγαθή
6
Φώτιος
7
Παρθένιος
8
Ζαχαρίας
9
Παγκράτιος,
Μάρκελος
10
Χαράλαμπος,
Χαρίλαος
11
Βλάσιος, Αυγή
12
Μελέτιος
13

14
Βαλεντίνος
15
Ευσέβιος
16

17
Θεόδωρος
18
Αγαπητός
19
ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ
Φιλοθέη
20

21

22
Ανθούσα,
Θαλάσσιος
23
Πολυχρόνιος,
Πολύκαρπος
24

25
Ρηγίνος
26
Ανατολή,
Σεβαστιανός
27
Ασκληπιός, Νήσιος
28
Μαριάννα,
Κασσιανός

Η ιστορία του χωριού μου.

Λιβαδερο, ενα συντομο Ιστορικο
Η παλαιά, ίσως και η αρχική ονομασία του χωριού ήταν ¨Μόκρο¨που βουλγαριστί σημαίνει ¨υγρόν¨και μετονομάσθηκε μετά την απελευθέρωση σε Λιβαδερό. Ο Κ. Γουναρόπουλος σε δημοσίευμα το1872 αναφέρει : « .... Μόκρον βουλγαριστί υγρόν .... τα ονόματα κατέλιπον οι βούλγαροι απο του 6ος αιώνος ...» Εφόσον δεχθούμε τούτο, είναι αυτονόητο ότι ο οικισμός υπήρχε απο του 6ου ή 7ου αιώνος και μάλιστα η κατοίκηση του χωριού είναι συνεχής και αδιάκοπη απο τους χρόνους εκείνους μέχρι και σήμερα, αφού διατηρεί την ιδια ονομασία. Από διάφορα ευρύματα στο εξωκκλήσι της Αναλήψεως πιθανολογείται ότι υπήρχε στη θέση αυτή κάποιο μοναστήρι, για το οποίο όμως δεν υπάρχουν άλλες μαρτυρίες ή αναφορές σε γραπτά κείμενα των αρχείων της Ι. Μητροπόλεως ή της επαρχίας, ούτε και η παράδοση φέρνει τέτοιες μνήμες.Απο όσο θυμάται ο σημερινός κόσμος της επαρχίας και απο όσες μνήμες και παραδόσεις φέρνει ο χρόνος, ήταν πάντοτε απο τα πολυπληθέστερα χωριά της περιοχής των Καμβουνίων, απο τα πιό ορεινά, παλαιότερα δε και μέχρι τη δεκαετία του 1960 απο τα πλέον δυσπρόσιτα και απομακρυσμένα, αφού απο τα Σέρβια που ήταν το Αστικό κέντρο της περιοχής απέχει περί τα 20 χλμ και οι δρόμοι ήταν οικτροί και δύσβατοι, όπου αν διασταυρώνονταν δύο φορτωμένα ζώα δεν μπορούσαν να προσπερασθούν, ιδίως στην περιοχή Τριγωνικό – Λιβαδερό τμήμα της ¨Σκάλας¨. Η ματάβαση των κατοίκων στην αγορά των Σερβίων και η επιστροφή ήταν προβληματική, ιδιαίτερα δε κατα τους χειμερινούς μήνες με τις βροχές, τα χιόνια και τις λάσπες. Μετά το 1950 έγινα κάποιος αμαξητός χωματόδρομος και και άρχισε κάποια συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση με αυτοκίνητα φορτηγά της λεγόμενης άγονης γραμμής, και απο το 1963 έγινε η παρακαμπτήρια εθνική οδός Κοζάνης – Λαρίσης μέσω Μεταξά και εντεύθεν του χρόνου αυτού αποκαταστάθηκε τακτική συγκοινωνία, αφού επεκτάθηκε λίγο αργότερα ασφαλτοστρωμένος δρόμος μέχρι το Λιβαδερό. Έσπασε έτσι η απομόνωση και το χωριό πήρε άλλη κίνηση και άλλη μορφή.Στο μεγαλύτερο διάστημα της Τουρκοκρατίας ήταν ελεύθερο κεφαλοχώρι με αμιγή Ελληνικό πληθυσμό. Ζούσε και κινούνταν με το δικό του κόσμο και με τους δικούς του τρόπους. Χωριό ορεινό και άγονο σε γεωργική παραγωγή που περιοριζόταν στην καλλιέργεια και παραγωγή βρίζας κυρίως που πάντα κι΄αυτή ήταν λιψή και δεν επαρκούσε για τη διατροφή του πληθυσμού. Ο βιοπορισμός τους στηριζόταν περισσότερο στην κτηνοτροφία απο γιδοπρόβατα, αγελαδικά και χοιρινά. Διατηρούσαν καπάδια απο χοιρινά που τα εμπορεύονταν και προμήθευαν με μικρά χοιρίδια όλη την επαρχία Σερβίων. Στο πανηγύρι του Αηθόδωρου στα Σέρβια η κάθε οικογένεια της επαρχίας θα προμηθεύοταν ένα με δύο χοιρίδια Μοκριώτικα για να παχύνουν ως τα επόμενα Χριστούγεννα. Ο Χαρίσιος Μιγδάνης παρί τα 1820 αναφερόμενος στην επαρχία Σερβίων μεταξύ άλλων σημειώνει: « Τα πεδινά χωριά κάμνουν αρκετά γεννήματα, λινάριον, κανάβιον, καπνόν. Τα ορεινά τα οποία είναι και τα περισσότερα είναι ολιγώτερον γεννηματοφόρα, οι κάτοικοι των αναπληρούσι την έλλειψιν μόνο με περίσσευσιν της κτηνοτροφίας απο πρόβατα, αιγίδια, αγελάδια και χοίρους όπου γίνεται βαλάνιον.» Και το Λιβαδερό με τα απέραντα δάση δρυόδενδρων έχει άφθονο βαλάνιον και γι’αυτό και τα χοιρίδια αποτελούσαν απο τα χρόνια εκείνα βασική πηγή προσόδων.
Όταν ο Αλή πασάς λίγο πρίν απο το 1800 απέκτησε κάποιες αρμοδιότητες στο χώρο της Μακεδονίας, με τις επεκτατικές του επιδρομές και με διάφορους δόλιους και δυναστικούς τρόπους, άρπαζε το ένα μετά το άλλο τα χωριά και τα τσιφλικοποιούσε, τότε κατέστησε και το Λιβαδερό τσιφλίκη μαζί με τα άλλα χωριά των Καμβουνίων. Με επιστολές τους προς τον Μητροπολίτη οι ιερείς των χωρίων γράφουν : «.....Σας είναι γνωστόν Άγιε Δεσπότη μας ότι τα χωριά μας Τρανόβαλτον, Λαζαράδες και Μόκρον τα έκαμεν τσιφλίκια ο τύρανος με δυναστείαν και τζέρμπι ( με το ζόρι) χωρίς να δώσει ούτε οβολό περι τούτο και έλαβε σινέτια ( συμβόλαια ) ότι του τα επωλήσαμεν με ευχαρίστηση μας. Τι ημπορούσαμε να κάμωμεν ένα τοιούτον απάνθρωποιν και αιμοβόρον, θέλοντας και μή θέλοντες τα εδώκαμεν» Ελπίζομεν να βάλει μεν ογλήγορα τον παντελή αξολοθρευμόν του τυράνος μεν την ησυχίαν και ραχάτι ημών ... και άμποτε εισακούσαμεν τη δέηση ημών...» Παπανίκος και Παπαντώνης από Τρανόβαλτο, Παπαλιώλιος και Παπαπαναγιώτης απο Λαζαράδες και Παπαγιάννης, Παπαφώτης απο Μόκρο Ιούνη 1820»
Με την επιστολή αυτή παρακαλούσαν τον Επίσκοπο να μεσολαβήσει ώστε να τους επιστραφεί το κτήμα ή να τους καταβληθεί ή αξία. Με την εξίντωση του Αλή Πασά που συνέβη το Δεκέμβριο του 1820 τα κτήματα περιήλθαν στην ιδιοκτησία της Σουλτανικής αρχής, ώς ιμπλιάκια, δηλαδή ώς εθνικά κτήματα που τα καλιεργούσαν οι χωρικοί με την υποχρέωση να τους παραδίνουν το ένα τρίτο της παραγωγής σε χρήμα στους νέους σουμπασήδες που εγκαταστάθηκαν στα χωριά.
Η συνΕχεια στη διπλανΗ στΗλη >>
www.livadero.ch © 2007 Privacy Policy Powered by Mikromedia
Κατά τον Ιούλιο του 1820 ο ληστής Γεώργιος Σουλιώτης μαζί με άλλους 40, έδεσαν τον αδερφό του Παπαγιάννη και άλλους δύο και πήραν 600 πρόβατα. Αυτά γράφει σε επιστολή του προς τον επίσκοπο Βενιαμίν ο Χατζή Χαλίλ Αγάς, γενικός φρούραρχος των περιοχών Χασίων, Σερβίων, Ελασώνος και Καϊλαρίου. Το σχετικό απόσπασμα της επιστολής έχει ως εξής : « ....Δια τον εις αυτόθι ερχομόν μου σοι λέγω τούτο, ότι κατά το παρόν εμποδίζομαι, διότι είμαι προσταγμένος απο τον υψηλότατον Ρούμελη Βελεσή δια να κυβερνήσω εδώ ανθρώπους εις φύλαξιν απο την ημέραν που ήλθον εδώ, εύρον τον βελέση πεφοβισμένον και ταραγμένον, επειδή ο Γιώργης ο Σουλιώτης , ομού με άλλους σαράντα ανθρώπους εμβήκαν εις το Μόκρον και έδεσαν τον αδερφό του Παπαγιάννη και άλλους δύο νοικοκυραίους και πήραν και εξακόσια πρόβατα και καθώς μανθάνομεν ότι τα χωριά των Τρικάλων και Χασίων είναι γεμάτα απο αρβανιτιά και πάντα φίλαξιν ευρυσκόμεθα....» Όπως φαίνεται απο το γράμμα του φρούραρχου ο Γεώργιος Σουλιώτης πρέπει να ήταν απο τους γνωστούς αρχηγούς των συμμοριών. Τον καιρό αυτό οι Σουλτανικές δυνάμεις βρίσκονταν σε πλήρη και δυναμική σύγκρουση με τις δυνάμεις του Αλή Πασά και επικρατούσε γενική σύγχιση και αναρχία στην ύπαιθρο της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Είχαν αναπτυχθεί οργανωμένες συμμορίες και αλώνιζαν και ταλαιπωρούσαν την ύπαιθρο. Σε μια τέτοια συμμορία αρχηγός πρέπει να ήταν ο Σουλιώτης, που ίσως βρισκόταν και σε συνεργασία με συμμορίες της αρβανιτιάς του Αλή Πασά. Αυτές οι συμμορίες δεν υπηρετούσαν κανένα εθνικό ή άλλο σκοπό, ούτε κινούνταν με κάποια ιδεολογία. Δρούσαν απλώς με την ψυχολογία, τη νοοτροπία και την αντίληψη του ληστού.
Κατα την επανάσταση του 1854 το Λιβαδερό ήταν μεταξύ των επαναστατημένων χωριών, γι’αυτό και οι Τούρκοι παρά τις υποσχέσεις τους κατα τη συμφωνία που έγινε με την αποχώρηση των επαναστατών, ότι δεν θα προχωρούσαν σε αντίποινα, βγήκαν στο χωριό, επιδόθηκαν σε λεηλασίες και έκαψαν και την εκκλησία της Παναγίας ( η οποία κατα την επανάσταση του 1854 βρισκόταν σε άλλη θέση ). Ο Κ. Γουναρόπουλος το 1872 σημειώνει « ...Μόκρον 80 οικιών επαναστάντων το 1854 οι δε Τούρκοι έκαυσαν τον αυτόθι ναόν της Παναγίας ως αν αυτός επανέστη...»
Απο το έγγραφο της 2-6-1891 καταχωρημένο στον εκκλησιαστικό κώδικα 48 Ιστ. Αρχ. Φαίνεται ότι ο ιερέας Μόκρου Παπαδημήτριος κλήθηκε στα Σέρβια και φυλακίσθηκε χωρίς αιτία. Για πόσο χρόνο έμεινε φυλακισμένος και με ποιές συνθήκες και πότε απολύθηκε ή κάποια άλλα σχετικά δεν υπάρχουν πληροφορίες.
Απο διάφορα έγγραφα που βρίσκονται στα αρχεία φαίνεται ότι ο Μητροπολίτης Κωνστάντιος, ενδιαφερόμενος για τα σχολεία όλης της Επαρχίας, ιδιαίτερη αγάπη είχε για το Λιβαδερό και ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειχνε. Χαρακτηριστική είναι η επιστολή του της 15/8/1904 οπου μεταξύ άλλων σημειώνει : « ....Όλα τα χωριά και τους χριστιανούς μας αγαπώμεν, αλλά το Μόκρον και τους Μοκριώτες περισσότερον, δια τούτο και θέλομεν το σχολείον χρόνον με το χρόνον να πηγαίνει εμπρός... Σας συμβουλεύω να ζητήσωμεν καλό δάσκαλον απο την Μητρόπολιν...»
Μετά την απελευθέρωση απο τους Τούρκους το 1912, και για αρκετά χρόνια όπως όλα τα χωριά των Χασίων ταλαιπωρήθηκε απο τη δράση των ληστών και το κυνηγητό των Αστυνομικών Αρχών.
Κατα τη διάρκεια του Μεσοπολέμου 1912-1940 δέν υπήρχε στην περιοχή και στο χωριό καμιά ιδιαίτερη έξαρση. Οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν, τα οικομομικά τους είναι πενιχρά, οι δυσκολίες πολλές, η επικοινωνία δύσκολη. Λειτούργησε βέβαια σχολείο, οργανώθηκε η κοινότητα, μπήκαν τα πράγματα σε κάποια σειρά αλλά η ζωή ήταν σκληρή. Γιατροί δεν υπήρχαν, συγκοινωνία δεν υπήρχε, προστασία απο το κράτος δεν υπήρχε εκτός απο ένα μικρό Αστυνομικό σταθμό. Δεν μπορούμε να πούμε ότι στα χρόνια αυτά προωθήθηκε ιδιαίτερα η αξιόλογα η οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή. Υπήρχαν μερικά τσελιγκάτα με μεγάλα κοπάδια, αλλά ο πολύς κόσμος ζούσε μέσα στην ανέχεια και σε άλλες δυσκολίες.
Κατα τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής 1941-1944 είχαν εγκατασταθεί αρχηγεία και στρατιωτικές ομάδες των αντάρτικών σωμάτων του ΕΛΑΣ και η πολιτική ηγεσία του ΕΑΜ. Λειτουργούσαν εκεί Λαϊκά Δικαστήρια και ασκούνταν όλες οι εξουσίες. Το Λιβαδερό είχε γίνει η πρωτεύουσα της επαναστατημένης περιοχής. Οι Λιβαδεριώτες όπως φάνηκε και απο τα μεταγενέστερα χρόνια δε συμμετείχαν και πολύ στο επαναστατικο αυτό κίνημα. Όχι ότι τους έλειπε η φιλοπατρία, αλλά διαφωνούσαν με τα πολιτικά, κοινωνικά και ιδεολογικά συνθήματα του κινήματος και με τους τρόπους που ενεργούσε. Γι΄αυτό και μεταγενέστερα κατα τον ανταρτοπόλεμο ή εμφύλιο 1946-1949, αντιτάχθηκαν ενεργά κατά των ανταρτών συγκροτήσαντες ένοπλες ομάδες κατά των επαναστατών. Έτσι κατα τη διάρκεια απο το 1943 ως το 1950 το χωριό ήταν κέντρο πολεμικού ενδιαφέροντος και συνέβησαν πολλά, καλά και άσχημα που δεν είναι όμως στις προθέσεις μας να ασχοληθούμε γιατί τα περισσότερα απο αυτά δεν είναι προς έπαινον.
Απο τη λήξη του ανταρτοπόλεμου και μετά, από τη 10ετία του 1950 δηλαδή και εδώθε το Λιβαδερό παρουσιάζει μια εκρηκτική αποτίναξη. Εκτινάσονται οι κάτοικοι προς κάθε κατεύθυνση, σαν μέτοικοι, σα μετανάστες, σαν ταξιδευτές και αναζητητές καινούργιων ορων ζωής. Περισσότερα απο 1500 άτομα έφυγαν προς Αυστραλία, Ελβετία, Δυτική Γερμανία, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Αθήνα και Σέρβια. Και όλοι εργάστηκαν και πρόκοψαν και με κάθε τρόπο βοήθησαν και τους δικούς τους που παρέμειναν πίσω και το χωριό γενικότερα.
Αρκετοί που μετακόμισαν στα Σέρβια άνοιξαν καταστήματα και δημιούργησαν επιχειρήσεις. Άλλοι ασχολήθηκαν με αυτοκίνητα και μεταφορές, άλλοι διάφορες άλλες επιχειρήσεις και εργασίες, αλλά και όσοι έμειναν στο χωριό δεν έμειναν ενενεργοί. Ανέπτυξαν όλλες τις δραστηριότητες. Το χωριό ζωντάνεψε, ανοικοδομήθηκε εξ ολοκλήρου, κτίσθηκαν σπίτια και κοινοτικά κτίσματα, σχολεία, διαμορφώθηκαν πλατείες και άλλοι κοινόχρηστοι χώροι, έγινε ασφαλτοστρωμένος αυτοκινητόδρομος και απέκτησε τακτική και άνετη συγκοινωνία, καθώς και κάθε τηλεπικοινωνιακό μέσο. Απο το 1969 το χωριό ηλεκτροδοτήθηκε και απόκτησε όλα τα μέσα σε σκεύη και μηχανήματα που υπηρετεί ο ηλεκτρισμός. Το Λιβαδερό άλλαξε δεν είναι δυσπρόσιτο, απόμακρο και απομονωμένο φτωχοχώρι. Μεταμορφώθηκε οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά και πορεύεται ανοδικά.
Όσοι και να έφυγαν στα ξένα το χωριό είναι ακόμα μεγάλο και φαίνεται πως θα επιζήσει γιατί και όσοι έφυγαν ακόμη δεν το ξεχνούν, το επισκέπτονται κατα καιρούς και το βοηθούν. Μένουν μόνιμα 1700 άτομα και ασχολούνται επαγγελματικά κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και με άλλα διάφορα βοηθητικά επαγγέλματα.

Προβλήματα συμπεριφοράς μαθητών.

εργασίες:προβλήματα συμπεριφοράς μαθητών
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ
Αν θέλαμε να ιεραρχήσουμε τα προβλήματα, που μπορεί να παρουσιαστούν σε ένα συνηθισμένο σχολείο, ένα ειδικό σχολείο, μία συνηθισμένη σχολική τάξη ή μία ειδική τάξη, αυτό που πιθανόν θα έμπαινε στην πρώτη ή στις πρώτες θέσεις θα ήταν σίγουρα το πρόβλημα των ανεπιθύμητων συμπεριφορών. Και αυτό γιατί το συγκεκριμένο πρόβλημα μπορεί να γίνει αιτία και αφορμή για πολλά άλλα, που αφορούν τόσο το μαθητή στον οποίο παρουσιάζεται, όσο και το ευρύτερο σχολικό περιβάλλον. Έτσι σαν απόρροια μπορεί να έχουμε μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα προσαρμογής και κοινωνικοποίησης, διατάραξη του σχολικού κλίματος γενικά, και μακροχρόνια πρόβλημα παραβατικότητας.
Οι αιτίες της προβληματικής συμπεριφοράς μπορεί να είναι εγγενείς στο άτομο, να είναι δηλαδή οργανικής προέλευσης ή να είναι περιβαλλοντικής φύσης. Οι εγγενείς αιτίες μπορεί να αφορούν υπερκινητικότητα, χαμηλή νοημοσύνη, συναισθηματικές διαταραχές, ψυχοπαθολογία. Στις περιβαλλοντικές αιτίες μπορούμε να συμπεριλάβουμε ένα στερημένο, διαταραγμένο και χαώδες οικογενειακό ή ευρύτερο περιβάλλον, αλλά και ένα προβληματικό και μη ευέλικτο σχολικό περιβάλλον.
Ας δούμε όμως πως οι παραπάνω αιτίες οδηγούν, με μαθηματική θα λέγαμε ακρίβεια, στην ανεπιθύμητη ή διαταραγμένη όπως έχουμε συνηθίσει να λέμε συμπεριφορά.
Η υπερκινητικότητα από μόνη της αποτελεί μια προβληματική συμπεριφορά και ίσως τη συχνότερη. Το φαινόμενο έχει απασχολήσει επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων και αναφέρεται με τον όρο Υπερκινητικό Σύνδρομο, αφορά δε στο συνδυασμό ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας. Το DSM III (1980) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας θέτει σαν προϋπόθεση για τη διάγνωση της διαταραχής τη συνύπαρξη συμπτωμάτων απροσεξίας και υπερκινητικότητας. Στο DSM III-R (1990) έχουμε ένα κατάλογο 14 συμπεριφορών με 8 απ' αυτές αρκετές για τη διάγνωση, που όμως δεν υιοθετείται στη 10η αναθεώρηση της Διεθνούς Ταξινόμησης Νόσων (ICD-10, 1990) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, όπου δίνεται προτεραιότητα στις υπερκινητικές εκδηλώσεις και συμπεριφορές ελλειμματικής προσοχής.
Το ενδιαφέρον των ειδικών είναι εντονότατο, αρκεί να αναφέρουμε ότι στο διάστημα 1957-60 έχουμε δημοσιευμένα 31 σχετικά άρθρα, σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ μεταξύ 1977-80 7.000.(1)
Το σύνδρομο εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια απ' ότι στα κορίτσια και φυσικά υπάρχουν διαφορές ως προς την ποιότητα και την ποσότητα του φαινομένου. Ακόμη παρατηρείται σε σημαντικό ποσοστό να επιμένουν οι πυρηνικές του δυσκολίες και στην εφηβεία αλλά και στην ενηλικίωση.(1)
Όπως είναι πολύ φυσικό, μέσα στο σχολικό περιβάλλον, όπου επιδιώκεται η τάξη, όχι ίσως όπως παλαιότερα σαν αυτοσκοπός αλλά σαν αναγκαία συνθήκη για να υπάρχει το κατάλληλο μαθησιακό κλίμα, η υπερκινητικότητα είναι απορριπτέα.
Ο μη σωστός χειρισμός του προβλήματος μπορεί και οδηγεί συνήθως σε μαθησιακές δυσκολίες και κατ' επέκταση σε σχολική αποτυχία και συχνά σε περιθωριοποίηση το μαθητή. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε χειροτέρευση της όλης κατάστασης, που γίνεται πιο πολύπλοκη και δυσχείριστη, αφού αναπτύσσεται δευτερογενώς ενοχλητική ή επιθετική συμπεριφορά από το παιδί, που αφορά σε τέσσερις στόχους: 1. Παρέλκυση προσοχής, 2. Επίδειξη δύναμης, 3. Εκδίκηση, 4. Επίδειξη ανικανότητας.(2)
Όπως όμως προαναφέραμε η ανεπιθύμητη συμπεριφορά μπορεί να εδράζει την αιτιολογία της, πέρα από την διαταραχή της υπερκινητικότητας, σε νοητική στέρηση , συναισθηματική διαταραχή και ψυχοπαθολογία. Στις περιπτώσεις αυτές οι δυνατότητες παρέμβασης αφορούν κυρίως ειδικούς, ψυχιάτρους, ψυχολόγους και ειδικούς παιδαγωγούς. Να σημειώσουμε εδώ ότι στην περίπτωση της υπερκινητικότητας υπάρχει και η δυνατότητα φαρμακευτικής επέμβασης κυρίως με διεγερτικά, με αποτελεσματικότητα που εγγίζει το 75%, φυσικά κάτω από τις οδηγίες ψυχιάτρου. Η παιδαγωγική αντιμετώπιση εντάσσεται στα πλαίσια των γενικών αρχών και τεχνικών που θα αναφερθούν στη συνέχεια.
Η ανεπιθύμητη συμπεριφορά, όπως προαναφέραμε, μπορεί να εμφανιστεί και λόγω δυσμενών περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως ένα διαταραγμένο και χαοτικό οικογενειακό ή ευρύτερο περιβάλλον. Το παιδί προκειμένου να ισορροπήσει συναισθηματικά και να επιβιώσει, θα αναπτύξει ενδεχομένως στρατηγικές και τεχνικές μη αποδεκτές στο σχολείο, που θα αφορούν στους τέσσερις στόχους που προαναφέραμε.
Αλλά και το μη ευέλικτο και απρόσωπο σχολικό περιβάλλον μπορεί να συντελέσει σε σημαντικό βαθμό τόσο στην εμφάνιση όσο και στην ένταση της προβληματικής συμπεριφοράς, που μπορεί να προϋπήρχε σαν προδιάθεση. Τα περισσότερα προβλήματα προέρχονται κυρίως από το γεγονός ότι στο συνηθισμένο σχολείο και πολύ περισσότερο στο ειδικό σχολείο, απαιτείται η συνύπαρξη και συνεργασία ατόμων ή ομάδων διαφορετικής ηλικίας, κοινωνικής προέλευσης, πνευματικού επιπέδου, πολιτιστικού επιπέδου και ενδιαφερόντων.(3) Σ' αυτά να προσθέσουμε την ανταγωνιστικότητα, είτε σαν κίνητρο γνωστικής επίδοσης, είτε σαν κίνητρο συναισθηματικής συμπεριφοράς, που αντανακλά και το βαθμό ανταγωνιστικότητας, που επικρατεί στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.(4)
Όταν με τα παραπάνω συνυπάρχει η σχολική αποτυχία σαν αποτέλεσμα μαθησιακών δυσκολιών, τότε η κατάσταση περιπλέκεται και επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο.
Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε ακόμη στα προβλήματα που δημιουργεί η συγκέντρωση πολλών παιδιών σε μικρούς σχετικά χώρους, με περιορισμό της κινητικότητάς τους και της φυσικής δυναμικής εκτόνωσης,(5) καθώς και στην επιθετική πολλές φορές συμπεριφορά του ίδιου του εκπαιδευτικού, που "εισπράττει" προσωπικά την επιθετικότητα του μαθητή, αλλά και στις επιβαλλόμενες ποινές, που πολλές φορές όχι μόνο θετικά αποτελέσματα δεν έχουν, αλλά οδηγούν σε αποξένωση και πλήττουν καίρια τις διαπροσωπικές σχέσεις δασκάλου μαθητή.(6)
Θα μπορούσαμε να συζητούμε επί μακρόν για τις αιτίες και τα αποτελέσματα της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς γιατί το θέμα είναι τεράστιο σε μέγεθος και σε επιπτώσεις. Αυτό όμως που κυρίως ενδιαφέρει είναι η πρόληψη και η αντιμετώπιση του προβλήματος. Η αλληλοενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών είναι πρωταρχικής σημασίας. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να γνωρίζει από πρώτο χέρι τις ιδιαιτερότητες των μαθητών του, αλλά και να ενημερώνει για ότι ανησυχητικό πέφτει στην αντίληψή του. Σημαντικό επίσης στοιχείο αποτελεί η δημιουργία και διατήρηση θετικού κλίματος στο σχολείο, που έχει σχέση τόσο με την υλικοτεχνική υποδομή, όσο και τις σωστές διαπροσωπικές σχέσεις σε επίπεδο δασκάλου μαθητή και μεταξύ μαθητών. Η ύπαρξη ανάλογου "ζωτικού χώρου" και η αίσθηση της ξεχωριστής προσωπικής γωνιάς για κάθε παιδί μπορεί να προλάβει ανεπιθύμητες εκδηλώσεις επιθετικότητας.
Σημαντικότατο επίσης είναι να υπάρχουν, σε επίπεδο σχολείου αλλά και σε επίπεδο τάξης, θεσμοθετημένοι ξεκάθαροι κανόνες αποδεκτής συμπεριφοράς, μετά από συμφωνία εκπαιδευτικών και μαθητών. Όταν όμως θέτουμε τα όρια τις αποδεκτής συμπεριφοράς πρέπει να αφήνουμε και συγκεκριμένα μικρά περιθώρια ανεκτικότητας.
Προληπτικό μέσο θα μπορούσε να θεωρηθεί και η λειτουργία του σχολείου και της τάξης στο χαμηλότερο δυνατό ανταγωνιστικό επίπεδο. Η ποικιλία επίσης των τρόπων και μέσων προσφοράς του διδακτικού υλικού μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση του ενδιαφέροντος εκείνων των μαθητών, που εύκολα πέφτουν σε αδιαφορία ονειροπόληση και απόσυρση.
Παρ' όλες τις προσπάθειες, που μπορεί να καταβάλουμε και τα μέτρα που θα πάρουμε, είναι βέβαιο ότι πολλές φορές θα αναγκαστούμε να αντιμετωπίσουμε φαινόμενα ανεπιθύμητων συμπεριφορών. Συνηθισμένη πρακτική είναι η ευκαιριακή αντιμετώπιση με διάφορες ποινές, που συνήθως επιδεινώνουν το πρόβλημα. Πολλοί είναι και οι εκπαιδευτικοί που ψάχνουν εναγωνίως αποτελεσματικές συνταγές αντιμετώπισης. Δυστυχώς τέτοιες συνταγές δεν υπάρχουν και δεν μπορούν να υπάρξουν, αφού κάθε παιδί αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση και κάθε πρόβλημά του απαιτεί ειδική αντιμετώπιση. Υπάρχουν ωστόσο συγκεκριμένες αρχές και τεχνικές που μπορούν να μας δώσουν τη δυνατότητα να ενεργήσουμε θετικά και αποτελεσματικά.
Όταν βρεθούμε μπροστά σε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά θα πρέπει να ξεκινήσουμε με ανάλυση των αιτίων της μέσα από διαδικασίες απλής ή συστηματικής παρατήρησης. Πολλές φορές μια μικρή τροποποίηση του περιβάλλοντος της τάξης μπορεί να λύσει προβλήματα. Μια μετακίνηση του μαθητή μακριά από το παράθυρο μπορεί να σταματήσει τη συνήθειά του να διασπά την προσοχή του κοιτάζοντας έξω. Η συνεργασία του με άλλο συμμαθητή ή άλλη ομάδα στην τάξη μπορεί να λύσει προβλήματα σχέσεων και απόδοσης στα μαθήματα. Μια δική μας παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει ένα μαθητή να βελτιώσει τη θέση του στο κοινωνιόγραμμα της τάξης με αποτέλεσμα τη βελτίωσή του στη συμπεριφορά και όχι μόνο.
Σε περίπτωση που η συμπεριφορά δεν αφορά προβλήματα διαγωγής, αλλά εμφανίζεται σαν απόσυρση, αδιαφορία και ονειροπόληση, η παρέμβασή μας θα πρέπει να είναι το ίδιο άμεση και δυναμική και να αφορά την παροχή ερεθισμάτων, κινήτρων για συνεργασία και επιβράβευση κάθε προσπάθειας για εργασία και συμμετοχή.
Σε φαινόμενα διαταρακτικής συμπεριφοράς και προβλημάτων διαγωγής χρειάζεται να υπάρχει σταθερή αντιμετώπιση. Διαφορετική αντιμετώπιση από μέρους του εκπαιδευτικού σε όμοιες καταστάσεις, προκαλεί σύγχυση στο παιδί, για το κατά πόσο είναι αποδεκτό αυτό που κάνει. Σε κάθε περίπτωση να θυμόμαστε να κατακρίνουμε τη συγκεκριμένη ανάρμοστη συμπεριφορά και όχι το πρόσωπο.
Επιβραβεύουμε σε κάθε ευκαιρία την πραγματικά θετική συμπεριφορά αλλά και το πρόσωπο και μάλιστα δημόσια.
Συνεργαζόμαστε σε κάθε προσπάθειά μας με όλο το εμπλεκόμενο προσωπικό και τους γονείς δημιουργώντας "συμμάχους" και αποφεύγοντας καταστάσεις όπου "εμείς χτίζουμε" και άλλοι άθελά τους "γκρεμίζουν". Η συνεργασία μπορεί να επεκτείνεται και μεταξύ των μαθητών μας και δεν αποκλείει και το ίδιο το παιδί με τη δύσκολη συμπεριφορά εφ' όσον τη δεχτεί σαν πρόβλημα και προσπαθήσει να την ελέγξει.
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι σε κάθε περίπτωση είναι ευκολότερο να αντικαταστήσουμε μία ανεπιθύμητη συμπεριφορά με μια άλλη αποδεκτή παρά να την εξαλείψουμε. Επίσης η αποτελεσματικότητά μας θα εξαρτάται και από το κατά πόσο σε κάθε παρέμβασή μας υπεισέρχονται οι παράγοντες αγάπη, ενδιαφέρον και εμπιστοσύνη προς το παιδί με το οποίο δουλεύουμε.
Πέρα από τις παραπάνω γενικές αρχές υπάρχουν και συγκεκριμένες μέθοδοι και τεχνικές απόσβεσης ή καλύτερα τροποποίησης της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Οι τεχνικές αυτές απαιτούν απόλυτη συνεργασία των εμπλεκομένων, επιστημονική ανάλυση των αιτίων, συστηματική παρατήρηση και περιλαμβάνουν διαδικασίες καταγραφής συνθηκών, επιλογής κυρίαρχου προβλήματος, δημιουργία γραμμής βάσης, στοχοθέτηση ,αξιολόγηση αποτελεσμάτων και ανατροφοδότηση της διαδικασίας. Η παραπάνω διαδικασία και τεχνική μπορεί να διδαχτεί αποτελεσματικά μόνο στα πλαίσια ενός ειδικά οργανωμένου προγράμματος, που θα περιλαμβάνει και εργαστηριακές ασκήσεις.
Στην παρούσα εργασία έγινε προσπάθεια για μια πρώτη προσέγγιση του μεγάλου θέματος των προβλημάτων συμπεριφοράς. Έγινε μια αδρομερής αναφορά σε όρους και έννοιες και μια γενική ανάλυση σε ότι αφορά πρόληψη και αντιμετώπιση. Το όφελος όμως θα είναι σημαντικό αν και απλώς προβλημάτισε και έβαλε τις βάσεις για θεώρηση του όλου θέματος από άλλη οπτική γωνία.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Καραντάνος Γ. Σύντομη αναφορά στο συμπόσιο της ΠΨ.Ε.Ε. με θέμα "Παιδιά με Υπερκινητικό Σύνδρομο και Διαταραχές Διαγωγής: Πρόκληση για τους Ειδικούς και το Σχολείο".Σημειώσεις για το Μ.Δ.Δ.Ε. 1995 2. Κατσούλη Συμεώνογλου Ασπ. "Αδιαφορία για μάθηση-ενοχλητική συμπεριφορά". περ. Το Σχολείο και το Σπίτι, τεύχος 403/1998 3. Καψάλη Αχ. "Η μαχητική επιθετικότητα:: Ερμηνεία της επιθετικής συμπεριφοράς στο σχολείο" περ. Τα Εκπαιδευτικά, τεύχη 31-32/1993 4. Κωνσταντινίδη Κ. "Ο ανταγωνισμός" περ. Σύγχρονη Εκπαίδευση. Τεύχος 11/1993 5. Παπαγεωργίου Γ. "Κοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν αθροιστικά την επιθετική συμπεριφορά των παιδιών" περ. Το Σχολείο και το Σπίτι, τεύχη 408-409/1998 6. Αλεξόπουλου Δ. "Η ποινή, τα κριτήριά και τα πρότυπά της" περ. Σύγχρονη Εκπαίδευση, τεύχος 7/1982
© Γιάννης ΠαπαθεμελήςΣχ. Συμβούλος Ειδικής Αγωγής 8ης Περιφέρειας

Η λογοτεχνία γενικά

Γενικά η λογοτεχνία:

Προκαλεί αισθητική τέρψη
προκαλεί προβληματισμό
Ψυχαγωγεί
μεταβιβάζει ηθικές αξίες και παρέχει πρότυπα. Άρα η λογοτεχνία θα βοηθήσει το παιδί να διαμορφώσει με βιωματικό τρόπο βιοθεωρητικά, ηθικά και αισθητικά κριτήρια.

Στην εκπαίδευση η λογοτεχνία διδάσκεται για να διδάξει και να φρονηματίσει. Για να καλλιεργήσει καλαισθητικά τον άνθρωπο.

Η Παιδική λογοτεχνία συμβάλλει στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών


Για την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού:

Δίνουμε το δικαίωμα εκλογής βιβλίου. Ρωτούμε τα παιδιά ποιο ποίημα ή ποια ιστορία θα ήθελαν να διαβάσουν ή να ξαναδιαβάσουν.
Ενθαρρύνουμε τη συλλογή βιβλίων. Ο δάσκαλος θα πρέπει να αναπτύξει πρωτοβουλία και να ορίζει ένα βιβλία που θα πρέπει να διαβάσουν οι μαθητές μέσα σε ένα αυστηρά καθορισμένο διάστημα και το οποίο θα πρέπει να συζητούν στη συνέχεια μέσα στην τάξη από την άποψη του θέματος, των χαρακτήρων της πλοκής, της δομής, του τόνου ή της διάθεσης, της οπτικής γωνίας.
Σχεδιάζουμε δραστηριότητες. Ζητούμε π.χ. από τα παιδιά να ζωγραφίσουν ότι θέλουν, ότι τους άρεσε μετά το διάβασμα ενός βιβλίου. Τις ζωγραφιές αυτές μπορούν να αξιοποιήσουν και να διοργανώσουν μια έκθεση ζωγραφικής στο σχολείο.
Βοηθούμε τα παιδιά να κάνουν υπεύθυνες επιλογές. Βρίσκουν στη βιβλιοθήκη του σχολείου βιβλία που τους ενδιαφέρουν και τους ικανοποιούν;
Βοηθούμε τα παιδιά να αναζητήσουν απαντήσεις μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα (π.χ. στο Ταξίδι που σκοτώνει του Μάνου Κοντολέων , το πρόβλημα των ναρκωτικών).
Η λογοτεχνία ενισχύει την αυτοαντίληψη. Το παιδί μπορεί να αναγνωρίσει τις αδυναμίες ή τις δυνατότητες του. Πολλά προβλήματα απαιτούν χρόνο για να επιλυθούν. Τα παιδιά συνειδητοποιούν ότι διαρκώς μεγαλώνουν.
Η λογοτεχνία βοηθά το παιδί να αποκτήσει αυτοπεποίθηση.
Η λογοτεχνία βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις προσδοκίες του ρόλου του φύλου τους. Σε αρκετά βιβλία είναι ευδιάκριτοι οι ρόλοι του θηλυκού και του αρσενικού.
Η λογοτεχνία βοηθά το παιδί να κτίσει την αυτοεκτίμηση του.
Η λογοτεχνία παρουσιάζει το θέμα της ατομικότητας.
Η λογοτεχνία προωθεί αισθήματα ασφάλειας.
Με τη λογοτεχνία αναγνωρίζουμε την αξία κάποιου.
Η λογοτεχνία βοηθά τα παιδιά να καταλάβουν και να εκφράσουν τα συναισθήματα τους.
Η λογοτεχνία κατανικά αβάσιμους φόβους

Η Παιδική λογοτεχνία συμβάλλει στην ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΚΑΙ ΗΘΙΚΉ ΑΝΆΠΤΥΞΗ του παιδιού

Α) Κοινωνική ανάπτυξη. Τα παιδιά γενικά παρατηρούν τα μοντέλα συμπεριφοράς και υιοθετούν αυτό που θα κάνει αποδεκτή τη συμπεριφορά τους. Η λογοτεχνία παρέχει πρότυπα συμπεριφοράς και υποστηρίζει ένα πολυπολιτισμικό αναλυτικό πρόγραμμα. Ο ρόλος της φιλίας είναι σημαντικός γιατί δίνει στα παιδιά ένα μέτρο σύγκρισης προς το οποίο μπορούν να συγκρίνουν τον εαυτό τους με άλλους.
Β) Ηθική ανάπτυξη. Στο πρώτο στάδιο τα παιδιά συναντούν δυσκολίες στο να δουν ένα θέμα από την οπτική γωνία κάποιου άλλου και αντιλαμβάνονται τα γεγονότα είτε εντελώς σωστά είτε εντελώς λανθασμένα. Στο 2ο στάδιο τα παιδιά είναι πολύ πιο πιθανό να είναι σε θέση να δουν και την άποψη ενός άλλου (Σύμφωνα με τον Piaget η ηθική ανάπτυξη του παιδιού συμβαδίζει με τα στάδια της γνωστικής ανάπτυξης).
Η Λογοτεχνία προσφέρει εμπειρίες.
Μέσω της λογοτεχνίας τα παιδιά παρατηρούν υποδείγματα συμπεριφοράς.
Η διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού πετυχαίνεται και με το να δίνει έμφαση σε έναν ήρωα του παιδικού βιβλίου.
Μέσα από τη λογοτεχνία καλλιεργούνται οι ικανότητες των παιδιών, για να δουν ένα θέμα από την οπτική των άλλων. Έτσι ολοκληρώνουν την προσωπικότητα τους.
Η λογοτεχνία βοηθά τα παιδιά να μάθουν για τις διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους και να τις εκτιμούν.
Η λογοτεχνία παρακινεί τα παιδιά να ανακαλύψουν ηθικά προβλήματα και ηθικά ζητήματα.
v Ο Δάσκαλος αναζητεί κείμενα στα οποία παρουσιάζεται με οποιοδήποτε τρόπο μια ηθική συμπεριφορά. Τέτοια κείμενα είναι εκείνα στα οποία αναφέρεται ότι τιμωρείται κάθε αντικοινωνική συμπεριφορά. Κείμενα που επιβραβεύουν μια ηθική συμπεριφορά. Εμπλέκουμε τα παιδιά στη διαδικασία της ορθής σκέψης 9πραμύθι χωρίς όνομα της Πηνελόπης ΔΕΛΤΑ).

Η παιδική λογοτεχνία αναπτύσσει τη φαντασία του παιδιού γιατί:
1. Το παιδί παίρνει μέρος στη λογοτεχνική εμπειρία. Συχνά βλέπει κόσμους που αλλιώς δε θα μπορούσε να δει.
2. Προβάλλει στους αναγνώστες τις βασικές επιθυμίες και ανάγκες άλλων ανθρώπων, τα προβλήματα, τις αξίες και τη συμπεριφορά τους.
3. Παρουσιάζει αναγνώστες με πιο δομημένη εικόνα ζωής, από αυτήν που πετυχαίνει μια πραγματική εμπειρία.
4. η θετική συμπεριφορά βελτιώνεται : α) στο προαναγνωστικό στάδιο με τη δραματοποίηση και τα οπτικοακουστικά μέσα β) στο αναγνωστικό στάδιο με την προφορική καθημερινή αφήγηση, και την κατάλληλη επιλογή βιβλίων. Το χιούμορ προσελκύει τα παιδιά.
Η παιδική λογοτεχνία αναπτύσσει τη γλώσσα γιατί τα παιδιά δομούν τη γραμματική της γλώσσας που ακούν, δίνει ευκαιρίες να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους, και εφοδιάζει με πλούσια ποικίλη και άφθονη προφορική και γραπτή γλώσσα.


Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ



Θα πρέπει να συστήνουμε στα παιδιά βιβλία που παρέχουν την ευκαιρία να υιοθετήσουν πολλές ευκαιρίες σκέψης. Πρέπει να τα βοηθήσουμε να βελτιώσουν την ικανότητα να παρατηρούν και να κάνουν υποθέσεις: α) κοιτάζοντας το εξώφυλλο του βιβλίου και β) ακούγοντας τον τίτλο θα προσπαθήσουν να μαντέψουν το περιεχόμενο τους. Σταδιακά προχωρούν σε γενικεύσεις για τη λογοτεχνική μορφή ώστε να υποδεικνύουν από πριν τι πρόκειται να συμβεί .Έτσι αναπτύσσουν όχι μόνο τη φαντασία αλλά και την κριτική σκέψη.
Θα βοηθήσουμε επίσης τα παιδιά να αναπτυχθούν πνευματικά κάνοντας συγκρίσεις, λ.χ. στο οικολογικό θέμα.
Σημαντικά θα βοηθηθούν αν τα οδηγήσουμε να κατηγοριοποιούν πράγματα, αντικείμενα, ιδιότητες. Γι αυτό: α) δίνουμε στα παιδιά και τα κείμενα και τις κατηγορίες και τους ζητούμε να εντάξουν τα κείμενα σε κατηγορίες και να δικαιολογήσουν την ταξινόμηση. β) Δίνουμε μόνο τα κείμενα και ζητούμε από τα παιδιά να τα εντάξουν σε κατηγορίες γ) μπορούμε να τους ζητήσουμε να ταξινομήσουν τα κείμενα σε κείμενα που τους άρεσαν και σε κείμενα που δεν τους άρεσαν. Σε κάθε περίπτωση ζητούμε να δικαιολογήσουν την ταξινόμηση.
Έχουμε χρέος να αυξήσουμε την ικανότητα να συλλογίζονται λογικά και να τους δίνουμε θάρρος για κριτική σκέψη.
Στρατηγικές για να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να σκέφτονται κριτικά.
Α. Υποβάλλουμε στα παιδιά ερωτήσεις υψηλότερου επιπέδου.
Β. Σχεδιάζουμε ερωτήσεις και δραστηριότητες που οδηγούν σε αποκλίνουσες απαντήσεις (περισσότερες από μια αποδεκτές απαντήσεις).


v Η λογοτεχνία για παιδιά διαφέρει από τη λογοτεχνία για ενήλικους ως προς το βαθμό και όχι ως προς το είδος (Rebecca Lukens).
v Η λογοτεχνία για παιδιά είναι κατώτερη από τη λογοτεχνία των ενηλίκων (Peter Hunt)
v Λογοτεχνία είναι το σύνολο των αισθητικά δικαιωμένων κειμένων που είναι σε θέση να συμβάλλουν στην ψυχαγωγία των παιδιών και στην πνευματική τους καλλιέργεια , δηλαδή στην ανάπτυξη της ικανότητας για αντίληψη της ομορφιάς στην ωρίμανση της προσωπικότητας και στη διαμόρφωση ελεύθερης συνείδησης.
v Η παιδική λογοτεχνία περιλαμβάνει: α) κείμενα πρωτότυπης παραγωγής β) κριτικά κείμενα τα οποία εντάσσονται στον ευρύτερο χώρο της λογοτεχνίας και της κριτικής και γ) εργασίες οι οποίες προσεγγίζουν την πρωτότυπη παραγωγή της παιδικής λογοτεχνίας κατά τρόπο ερμηνευτικό και διδακτικό.








Χαρακτηριστικά παιδικής λογοτεχνίας

v Είναι απλή
v Επικεντρώνεται στη δράση
v Απευθύνεται στην παιδική ηλικία.
v Εκφράζει τις απόψεις του παιδιού.
v Είναι αισιόδοξη
v Τείνει προς το φαντασιακό.
v Είναι μια μορφή ιερού ειδυλλίου.
v Εγκλείει την αθωότητα.
v Είναι διδακτική.
v Είναι επαναληπτική.
v Τείνει να εξισορροπήσει το ιδεώδες και το διδακτικό.

ΣΤΑΔΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

v Ένα παιδί αναδιηγείται σύντομα το περιεχόμενο του κειμένου που έχουν διαβάσει.
v Τα άλλα παιδιά συμπληρώνουν ή διορθώνουν
v Αρχίζει ο διάλογος (κατευθυνόμενος) με διαμεσολαβητή το δάσκαλο. Η συζήτηση καλύπτει όλες τις οπτικές γωνίες προσέγγισης ενός κειμένου: α) τύπος ιστορίας β) σκηνοθεσία και πλοκή γ) ήρωες δ) οπτική γωνία ε) διάθεση και τόνος στ) ύφος ζ) θέμα η ) κατασκευή συνδέσεων.

1. Τύπος ιστορίας. Κάθε αφηγητής δομεί έναν κατασκευασμένο πιστευτό κόσμο που μπορεί να είναι πολύ όμοιος με το δικό μας ή και εντελώς διαφορετικός. Επομένως αναζητούμε τα στοιχεία που κάνουν τον κόσμο φανταστικό ή ρεαλιστικό. Για το λόγο αυτό υποβάλλουμε ερωτήσεις.
Διερευνούμε αν ο κόσμος του συγγραφέα διαφέρει πολύ από αυτόν που ξέρουμε. Εξετάζουμε ακόμα πώς καταφέρνει ο συγγραφέας να κάνει την ιστορία του πιθανή ή πιστευτή. Κάνουμε ερωτήσεις.

2. Σκηνοθεσία και πλοκή

Σκηνικό: Είναι ο ειδικός τόπος και χρόνος για ένα έργο ειδικά. Περιλαμβάνει λεπτομέρειες, όπως είδη ήχων, είδη οσμών, είδη κτηρίων, ποιότητα φωτός, ποιότητα κλίματος, στοιχεία που δημιουργούν τον τόπο και εμφανίζονται σε ένα χρόνο, άρα δημιουργούν την ατμόσφαιρα για να αναπτυχθούν οι ήρωες και να εμφανιστούν οι συγκρούσεις.
Είδη σκηνοθεσίας:
μη ολοκληρωμένη, μη ενδιαφέρουσα σκηνοθεσία. Περιλαμβάνει μια πολύ γενική εικόνα του χώρου και του χρόνου.
ολοκληρωμένη, βασική ουσιαστική σκηνοθεσία Η δράση, οι χαρακτήρες ή το θέμα επηρεάζονται από τον τόπο και το χρόνο.

Πλοκή: Είναι η ακολουθία των γεγονότων που σχετίζονται με τους ήρωες ενός κειμένου. Ακολουθία πράξεων ή συγκρούσεων. Δεν είναι τυχαία, αλλά επιλέγεται από το συγγραφέα ως ο καλύτερος τρόπος για να αφηγηθεί την ιστορία του. Αν η επιλογή είναι καλή περιλαμβάνει συγκρούσεις, ένταση , δράση στοιχεία που αυξάνονται διαρκώς και διεγείρουν το ενδιαφέρον μας.

Οι συγκρούσεις κατά τον Luckens είναι 4 ειδών: α) ο ήρωας συγκρούεται με τον εαυτό του β) ο ήρωας συγκρούεται με άλλο πρόσωπο γ) ο ήρωας συγκρούεται με την κοινωνία δ) ο ήρωας συγκρούεται με τη φύση.

Τα στοιχεία μιας ιστορίας με αναπτυσσόμενη δράση είναι το σασπένς, ο αμφίρροπος αγώνας, τα προμηνύματα, η κορύφωση, η αισθησιοκρατία, το αναπόδραστο και η λύση.

Χαρακτήρες

Στη λογοτεχνία ο όρος δηλώνει ένα πρόσωπο, στην παιδική λογοτεχνία συχνά και ένα προσωποποιημένο ζώο ή αντικείμενο. Κάθε ζωντανή ύπαρξη σε ένα ποίημα, ένα θεατρικό έργο, ένα πεζό κείμενο είναι χαρακτήρας, ο οποίος μπορεί να εξελίσσεται στη ζωή.
Ένα χαρακτήρα τον μαθαίνουμε από τη δράση του, από τα λόγια του, από την εμφάνιση του, από τα σχόλια των άλλων, από τα σχόλια του συγγραφέα.
ΤΥΠΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΩΝ: α)Επίπεδοι χαρακτήρες. Δεν είναι επαρκώς αναπτυγμένοι, αλλά είναι βασικοί στις πιο πολλές ιστορίες γιατί βοηθούν στη δράση και δείχνουν πώς ο κεντρικός ήρωας συμπεριφέρεται στους άλλους, ενώ παράλληλα κάνουν τη σκηνοθεσία αξιόπιστη. Β) όταν συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά μιας ομάδας, τότε ο χαρακτήρας αυτός λέγεται στερεοτυπικός γ) ο αντίμαχος είναι ένας χαρακτήρας ελάσσων, του οποίου τα χαρακτηριστικά έρχονται σε αντίθεση με του κυρίαρχου ήρωα. δ) πλήρως αναπτυγμένοι χαρακτήρες είναι εκείνοι των οποίων τα περισσότερα χαρακτηριστικά τους δηλώνονται μέσα στην ιστορία.

ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ

Ως αναγνώστες περιγράφουμε την οπτική γωνία με βάση το ποιος μιλά και το ποιος βλέπει την πράξη.
Τύποι της οπτικής γωνίας:
1) Πρωτοπρόσωπη οπτική γωνία. Χρησιμοποιείται όταν η αφήγηση γίνεται στο α΄πρόσωπο. Σε μια τέτοια αφήγηση ο αναγνώστης ζει τη δράση, αισθάνεται τα συναισθήματα των ηρώων, σκέφτεται τη σύγκρουση όπως τη βιώνει ο πρωταγωνιστής και την εξιστορεί.
2) Οπτική γωνία ενός παντογνώστη αφηγητή. Εδώ ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία του στο γ΄πρόσωπο και ξέρει τα πάντα, κάθε λεπτομέρεια σκέψης και δράσης, όλα τα συναισθήματα, συνειδητά ή ασυνείδητα, σε όλες τις χρονικές βαθμίδες (παρελθόν, παρόν, μέλλον).
3) Η οπτική γωνία ενός περιορισμένου παντογνώστη αφηγητή. Εδώ ο συγγραφέας αναδιηγείται την ιστορία σε τρίτο πρόσωπο. Εισχωρεί στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στις σημαντικές λεπτομέρειες του παρελθόντος.
4) Η οπτική γωνία μόνο του πρωταγωνιστή 5) η αντικειμενική και θεατρική οπτική γωνία (χρησιμοποιείται το γ΄ πρόσωπο).



ΔΙΑΘΕΣΗ-ΤΟΝΟΣ

Ο τόνος στη λογοτεχνία μας δείχνει πώς αισθάνεται ο συγγραφέας για το θέμα του. Στηριζόμαστε πάνω σε λέξεις που εκφράζουν τη στάση του συγγραφέα απέναντι στο έργο του, το θέμα και τους αναγνώστες. Το ύφος του συγγραφέα είναι αυτό που μεταφέρει τη διάθεση στη λογοτεχνία. Το χιούμορ είναι ένας ενδιαφέρον τόνος στη λογοτεχνία. Η Παρωδία είναι ένας άλλος τόνος του κειμένου. Είναι συνήθως μια απάτη γι τους μεγαλύτερους αναγνώστες, εφόσον στηρίζεται στη μνήμη του αναγνώστη, ενός γνωστού τμήματος γραφής ή ενός τρόπου ομιλίας. Η οπτική γωνία μιας ιστορίας επηρεάζει τον τόνο και τη διάθεση.

ΥΦΟΣ

Ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας ή ο ποιητής υφαίνει τις λέξεις του στο μεγάλο εργαλείο της λογοτεχνίας. Το ύφος μπορεί να είναι απλό, λιτό, ψυχρό, μεγαλόπρεπο, ρητορικό, σύνθετο.
Είναι βασικά λέξεις: πώς ένας συγγραφέας λέει κάτι, καθώς αντιτίθεται στο τι λεέι. Το ύφος είναι προιόν όλων των επιλογών που κάνει ο συγγραφέας.


ΘΕΜΑ

Μια σημαντική αλήθεια που εκφράζεται με κατάλληλα στοιχεία και με αξιομνημόνευτη γλώσσα. Είναι η ιδέα που συγκρατεί την ιστορία. Είναι η κεντρική ιδέα, το κεντρικό νόημα σε ένα κείμενο.
Τύποι θεμάτων: α) σαφές θέμα: συχνά ο συγγραφέας δηλώνει το θέμα του ανοιχτά και ξεκάθαρα. Β) υπονοούμενο θέμα; Πρόκειται με ένα θέμα αρκετά ενδιαφέρον και σχεδόν καθαρά σαφές θέμα γ) πολλαπλά και δευτερεύοντα θέματα. Αν στην ιστορία έχουμε πολλαπλά θέματα, μερικά φαίνονται λιγότερο ενδιαφέροντα από ότι το πρωταρχικό. Αυτά τα λέμε δευτερεύοντα.

Παραδοσιακή λογοτεχνία: θέματα που ανιχνεύονται είναι 1) το καλό νικά το κακό. 2) η σκληρή δουλειά μπορεί να βραβευτεί γ) η ευγένεια αμείβεται
Διδακτισμός:είναι μια λειτουργία του κειμένου, η οποία στις μέρες μας θεωρείται αρνητικό στοιχείο.

Βιβλία παιδικής λογοτεχνίας


v Εδώ Σελήνη της Νίτσας Τζώρτζογλου
v Γη 2040 μ.Χ. του Τάσου Ανδρουτσόπουλου
v Εισβολή στη μυρμηγκάνα του Μάριου Βερέττα.
v Το μεγάλο πείραμα της Κίρα Σίνου
v Ούφο στα Διγελιώτικα του Γιάννη Μπάρτζη
v Ο καλεσμένος της Βούλας Μάστορη
v Ταξίδια πέρα από το διάστημα του Μήνου Πόθου
v Η μηχανή στο υπόγειο της Κίρα Σίνου
v Οι άγγελοι του ουρανού της Λίτσας Ψαραύτη
v Με την Ανδρομέδα στο γαλάζιο πλανήτη της Λίτσας Ψαραύτη



Η σκηνοθεσία είναι ο χώρος και ο τόπος. Περιγραφή του τόπου, τι κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα (υπάρχουν ήχοι, φως, οσμές και τι είδους)
Χρόνος (τα παιδιά τοποθετούνται πότε ακριβώς συμβαίνει η ιστορία).
Πλοκή είναι η σειρά με την οποία παραθέτονται τα γεγονότα.
Τα στοιχεία της πλοκής είναι οι συγκρούσεις, η ένταση και η δράση.
Μορφές συγκρούσεων:
v Σύγκρουση του ήρωα με τον εαυτό του
v Σύγκρουση με τους άλλους
v Σύγκρουση με την κοινωνία
v Σύγκρουση με τον αντίμαχο (έναν άλλο ήρωα)
v Σύγκρουση με το Θεό
v Σύγκρουση με τη φύση

Υπόδειγμα της πλοκής:
Ξεκινάμε από την αρχή και πάμε στο τέλος ή από την αρχή στο τέλος και ανάποδα
Αρχή δράσης-Κορύφωση-ένα τέλος
Η δράση απαιτεί α) σασπενς β) αμφίρροπο αγώνα (υπάρχει ένας αγώνας ανάμεσα στους 2 ήρωες) γ) προμηνύματα ή προοικοτομία δ) κορύφωση ε) αισθησιοκρατία (υπερχείληση συναισθημάτων-μπορεί ναδράσει αρνητικά ) στ) αναπόδραστο (δράση που δεν μπορεί να αποφευχθεί ζ) λύση

Ήρωες ή χαρακτήρες (άτομα και άλλα αντικείμενα)
Τι βλέπουμε στον ήρωα
v Ενέργειες ήρωα
v Σκέψεις, λόγια ήρωα
v Εξωτερική του εμφάνιση
v Το περιβάλλον που ζει
v Τις γνώμες των άλλων για τον ήρωα
v Τι λέει ο ίδιος ο συγγραφέας ή ο αφηγητής.

Ο χαρακτήρας μπορεί να περιγράφεται με λίγες λεπτομέρειες ή αν είναι σφαιρικός ή στερεοτυπικός χαρακτήρας. Αν ένας χαρακτήρας εξελίσσεται τότε είναι δυναμικός αλλιώς στατικός.π.χ σε μια νύχτα να ασπρίσουν τα μαλλιά του ήρωα.

Οπτική γωνία σημαίνει πώς βλέπει ο συγγραφέας ή ένας ήρωας μια συγκεκριμένη κατάσταση.
Το γ΄ πρόσωπο είναι πιο κατανοητό, μπορεί αν είναι παντογνώστης ή αφηγητής, όπως στον Όμηρο, περιορισμένος παντογνώστης αφηγητής, ξέρει μόνο για το βασικό ήρωα.
Δραματική οπτική γωνία; Ο συγγραφέας κρατά μια κάμερα και βιντεοσκοπεί χωρίς σχόλια αυτό που βλέπει εντελώς θεατρικά.
Διάθεση είναι ο τόνος με τον οποίο προσεγγίζει ένας συγγραφέας το θέμα του (το θεωρεί από χιουμοριστική σκοπιά, από παρωδιακή)
Για να δημιουργηθεί η διάθεση σημαντικό ρόλο παίζει το ύφος (λέξη, σύνταξη)
Ο ποιητής ή ο συγγραφέας χρησιμοποιεί κατάλληλο επιλεγμένο λεξιλόγιο. Όσο λιγότερο χρησιμοποιεί μια λέξη τόσο σημαντική είναι αυτή, με κατάλληλο συναισθηματικό βάρος. Οι λεξιλογικοί πίνακες δείχνουν το ύφος ενός ποιητή ή συγγραφέα. Μια λέξη επιλέγεται για τον ήχο της και για το περιεχόμενο της.
Συνήχηση: επανάληψη όμοιων φωνηέντων σε μια λέξη.
Ειρωνεία:α) λεκτική, δημιουργείται με βάση το λεξιλόγιο. Β) καταστασιακή, δημιουργείται λόγω των καταστάσεων
Σάτιρα:καυτηριάζει καταστάσεις.
Ειρωνεία:αντιστρέφει καταστάσεις.
Παρωδία: κάθε δευτερογενές κείμενο που προκύπτει από κάποιο άλλο με στόχο να καυτηριάσει.
Σαρκασμός: πιο σοβαρή εκδήλωση της σάτιρας, ξεχωρίζει από τα λεκτικά στοιχεία.

Ζωικός ρεαλισμός: η παιδική λογοτεχνία όταν αναφέρεται σε πολύ μικρές ηλικίες, τότε χρησιμοποιεί τα ζώα όχι όμως με ανθρώπινες ιδιότητες.







































ΓΙΑ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

Τα παιδιά πρέπει να καταλαβαίνουν και να χρησιμοποιούν την ώριμη σύνταξη της γλώσσας-να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους-να μάθουν να διαβάζουν και να διαβάζουν σωστά.
Δίνουμε την ευκαιρία στα παιδιά να ακούν ποικίλες συντάξεις-να απολαμβάνουν παραστατική γλώσσα-να ακούει διαφορετικές διαλέκτους-να εισάγει νέο λεξιλόγιο στα συμφραζόμενα—να έρχονται τα παιδιά σε επαφή με βιβλία που δίνουν έμφαση στις σημασίες των λέξεων, συνδυάζοντας για τη μικρότερη ηλικία εικόνα και λέξεις.
Παραστατική γλώσσα-μιλάμε όχι κυριολεκτικά αλλά μεταφορικά
Ποικιλία συντάξεων-το άλγος της ομορφιάς επιδείνωσε τη δυσθυμία μου- η δυσθυμία μου επιδείνωσε το άλγος της ομορφιάς (η φράση αποκτά τεράστιο συναισθηματικό νόημα)
Σασπένς
Νιώθεις ότι θέλεις να τελειώσεις το κείμενο για να δεις τι συνέβη;
Αυτό που συνέβη είναι αληθοφανές;
Ο συγγραφέας σε προετοίμασε γι’ αυτό που συνέβη;
Ο συγγραφέας σε προετοιμάζει γι’ αυτό που πρόκειται να συμβεί;
Οι χαρακτήρες έχουν πλαστεί ενδιαφέροντες;
Σκέφτηκες ένα διαφορετικό τέλος για την ιστορία;
Η ιστορία είχε το αναμενόμενο τέλος;

Προσέγγιση κειμένου
Βιογραφία, παλιά οι μελετητές για να προσεγγίσουν ένα έργο μελετούσαν τη βιογραφία του συγγραφέα-το ενδιαφέρον των μελετητών μετατοπίστηκε σταδιακά στο κείμενο έτσι έχουμε διάφορες κειμενοκεντρικές μεθόδους-θεωρία της αναγνωστικής ανταπόκρισης, μέσα μας έχουμε ομόλογα στοιχεία που ταυτίζονται με τα στοιχεία του κειμένου και προσλαμβάνουμε το κείμενο.
Φαντασία
Αυτό που μπορεί να βιωθεί είναι ρεαλιστικό, οτιδήποτε άλλο είναι φανταστικό
Πατέρας της επιστημονικής φαντασίας είναι ο Λουκιανός, ο οποίος γράφει την αληθινή φαντασία ως αντίδραση στα τερατουργήματα, στέλνει τους ήρωες του στο φεγγάρι , στην κοιλιά ενός κοίτους, όπου γνωρίζει επιφανείς ανθρώπους.
Μια μερίδα μελετητών δίνει πατέρα της επ.φαντασίας τον Ιούλιο Βερν, όπου γράφει τη γη στη σελήνη και 20000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα. Μια άλλη τάση βλέπει μητέρα της επ. φαντασίας τη Μαίρη Σέλει που γράφει τον Φρανκεστάιν(κρυονική επ. φαντασία).
Ο Δημοσθένης Βουτυράς γράφει 2 κείμενα επ. φαντασίας, ο Πέτρος Πικρός στη δεκαετία του 40, μας δίνει το 1ο έργο επ. φαντασίας για παιδιά. Από τον κόσμο που φεύγει στον κόσμο που έρχεται
Τα κείμενα απ. Φαντασίας έχουν έναν αποστολικό χαρακτήρα. Η επ. φαντασία έχει χαρακτηριστεί διεθνώς ως το τελευταίο προπύργιο της ηθικής. Η επ. φαντασία χαρακτηρίζεται από περιστασιακότητα, είναι επίσης ένας πολυπολιτισμικός τόπος, όπου απαντώνται πολλοί πολιτισμοί. Η επ. φαντασία έχει αλληγορικότητα, ενώ τα κείμενα της εμφανίζονται ως π.χ. διαστημικά σε τελευταία ανάλυση μπορεί να μην είναι επιστημονικά.
Τα κόμικς είναι απεικονίσεις του εξωτερικού κόσμου μέσα από μια εσωτερίκευση.
Εξπρεσιονισμός=το παράλογο, βασικό του χαρακτηριστικό είναι η έντονη χρωματολογία (Ελύτης). Βαμπιρισμός-βρυκόλακες, Τοντόροφ=λογοτεχνία του φανταστικού.
Χαρούμενο λιβάδι: μια παπαρούνα φυτρώνεις σε ένα λιβάδι με μαργαρίτες , οι οποίες τελικά αποδέχονται την παπαρούνα. Έτσι το λιβάδι έγινε ασπροκόκκινο και η ζωή συνεχίζεται με καλύτερες προοπτικές. Ο δάσκαλος θα μιλήσει για τη διαφορετικότητα, τη διαπολιτισμικότητα, το ρατσισμό και θα ζητήσει από τα παιδιά να φέρουν ανάλογα παραδείγματα από την εμπειρία τους.
Η μωβ ομπρέλα της Άλκη Ζέη, όπου όλοι οι ήρωες έχουν τα δικά τους προβλήματα ο καθένας που μοιάζουν με τα προβλήματα των παιδιών (Η ΠΑΙΔΙΚΉ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΤΕΛΕΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ).
ΑΡΓΥΡΩ, ΤΗΣ ΝΙΤΣΑ ΤΖΩΡΤΟΖΛΟΥ-ζηταμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τη στιγμή της έκρηξης ή κάποια από τις προσπάθειες της ηρωίδας να μάθει να χρησιμοποιεί τα πόδια της ή ακόμα και τη στιγμή της βράβευσης της.
Δομήνικο, του Κοντολέων-ζητάμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τη δύσκολη κατάσταση που επικρατεί στο σπίτι μετά την ανατροπή του τρακτέρ με τη μαντική μαργαρίτα.
Ο μεγάλος περίπατος του ΠΈΤΡΟΥ, να απεικονιστούν σκηνές από την πείνα στην κατοχή, από το νοσοκομείο, από την αντιστασιακή δραστηριότητα.
Το ταξίδι που σκοτώνει, του Μάνου Κοντολέων: τι ακριβώς είναι τα ναρκωτικά ; σε ποιες μορφές υπάρχουν; Ποιες ηλικίες τα αγοράζουν; Κοστίζουν ακριβά; Ποιες συνέπειες έχει η χρήση του; Πώς αντιμετωπίζει το κράτος τους χρήστες;
Εδώ σελήνη, της Νίτσας Τζώρτζογλου: τα παιδιά-αστροναύτες αντιμετωπίζουν τα προβλήματα με επιτυχία, με συνεργασία, αλληλοκατανόηση.


Η Αργυρώ, της Νίτσας Τζώρτζογλου, η Αργυρώ αν και τραυματισμένη δεν δέχεται τον οίκτο κανενός, με την αξιοπρέπεια της η ηρωίδα επηρεάζει τους ήρωες συμμαθητές της αλλά και τους αναγνώστες.
Μια χαραμάδα φως, της Κίρας Σίνου-ο ήρωας αρχικά δε θέλει να εμπλακεί σε αντιστασιακές οργανώσεις, τελικά όμως εμπλέκεται και προφανώς μεταβάλλονται τα συναισθήματα του, και όταν εμφανίζεται ο πατέρας του ζητεί να τον πάρει στη Βραζιλία μαζί του , αλλά αυτός απορρίπτει την πρόταση.(έμφαση σε ήρωα βιβλίου).
Παραμύθι χωρίς όνομα, της Πηνελόπης Δέλτα. Συζητούμε για τη συμπεριφορά του βασιλιά Αστόχαστου και των δύο θυγατέρων του, καθώς και για τη συμπεριφορά των αυλικών που καταληστεύουν το δημόσιο ταμείο. Απέναντι σ΄αυτούς θέτουμε το βασιλόπουλο, την αδελφή του Ειρηνούλα και τη γνώση και ζητούμε να δικαιολογήσουν όποια άποψη διατυπώσουν (ορθή σκέψη)
Αίνιγμα του Πύργου, το συμβόλαιο του πύργου, ο αιχμάλωτος του πύργου-τριλογία της Κίρα Σίνου-παρά την αριστουργηματική πλοκή και παρά τις γνώσεις που μπορεί να αποκομίσει ένα παιδί εμφανίζονται στοιχεία αφύσικα.